Adab-ı Muaşeret : toplum bireylerinin birbirine karşı olan sevgi ve dostluk duygularını güçlendirici medenî ve ahlâkî davranışları, nezaket ve görgü kurallarını ifade eder.
Kuran-ı Kerim’de geçen Adab-ı Muaşeret kurallarının başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz.
1-Hatalar karşısında öfkelenmeden hareket etmeli ve affedici olunmalıdır.
‘Kolaylığı seç, iyi olanı emret, cahillere aldırma! ‘( Araf, 07/199)
2-İnsanlarla karşılaşıldığında selam vermeli, verilen selama da en güzel şekilde mukabele etmelidir.
‘Size bir selâm verildiğinde ya daha güzeli ile veya dengi ile karşılık verin. Allah, her şeyin hesabını tutmaktadır.’(Nisa, 4/86)
3- Yeme ve içmek hususunda Yüce Rabbimizin bizden istemiş olduğu emir ve yasaklara uygun hareket etmelidir
‘Ey Âdemoğulları! Her namaz kılacağınızda güzelce giyinin, yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.’(A’raf, 7/31)
4-İnsanlar hakkında kötü zanda bulunmamalı, gıybet etmemeli ve kusur araştırmaktan uzak durmalıdır.
‘Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü bazı zanlar günahtır. Gizlilikleri araştırmayın, birbirinizin gıybetini yapmayın; herhangi biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Tabii ki bundan tiksindiniz! Allah’a itaatsizlikten de sakının. Allah tövbeleri çokça kabul etmektedir, rahmeti sonsuzdur.’(Hucurat,49/12)
6-Anne-babaya, akrabalara iyilikte bulunmalı ve onlarla ilişikleri kesmemelidir.
‘ Allah’a kulluk edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara iyi davranın. Allah kendini beğenen ve böbürlenip duran kimseyi asla sevmez.’(Nisa,/4/36)
7.Alçak gönüllü olmalı, kibirden sakınılmalıdır.
‘Rahmân’ın has kulları yeryüzünde vakarla yürüyen, cahiller onlara laf attığı zaman, “selâm” deyip geçen kullardır.’(Furkan,25/63)
8-Kötülüklere karşı iyilikle muamele etmelidir.
‘İyilikle kötülük bir olmaz. Sen (kötülüğü) en güzel olan davranışla sav; o zaman bir de göreceksin ki seninle aranızda düşmanlık bulunan kimse kesinlikle sıcak bir dost oluvermiş!’(Fussilet,41/34)
9-Doğru sözlü olmalı ve ahde vefa göstermelidir.
‘Ey iman edenler! Allah’a itaatsizlikten sakının ve doğru söz söyleyin ki, Allah sizin işlerinizi düzeltsin, günahlarınızı bağışlasın…’(Ahzab,33/71)
‘ … Ahde vefa gösterin; çünkü ahid sorumluluk doğurur.’(İsra,17/34)
Müslümanın toplum içindeki tavır ve davranışlarını belirleyen görgü kuralları Kuran ve sünnette detaylı olarak bildirilmiştir. İslam, hayatın her safhasında müslümanın edepli, terbiyeli ,görgülü ve nazik olmasını istemektedir. Adab-ı muaşeret kurallarını yaşamak ve yaşatmak da insanlar arasında saygınlık ve muhabbetin oluşmasına olanak sağlamaktadır.
RUKİYE ÖZ VAİZ
