Tüm Okurlarımıza Merhaba
Psikolojik Danışmanla Hasbihal köşemizde bu hafta, bir çoğumuzun gün içerisinde hatta bazen dakikalar içerisinde bir çok farklı halini yaşadığımız yanımıza bir bakalım isterim… Hayatın vazgeçilmez bir parçası olduğu gibi, bir o kadar da karmaşık yanımız: Duygularımız…
Duygular konusunda birçok okuma yaptığını bildiğim meslektaşım Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Samsun Temsilciliği Başkan Yardımcısı Psikolojik Danışman Dr. Mehmet Rüştü KALAFATOĞU’na sordum. Çocuklar ile çalışan meslektaşıma duyguların çocuk halini sormak istedim. Mutluluk, öfke, sevgi, korku ve bazen de hayal kırıklığı… Çocuklarımızın günlük yaşamlarında sıkça karşılaştıkları bu duygular; çevrelerini tanımalarına da yardımcı oluyor. Çocuğun kendisini ve çevresini tanımısına olanak sağlayan duygularıyla ilgili alacağı iyi bir rehberlik sürecin sağlıklı işleyebilmesindeki en önemli katkılardan biri olacaktır. Peki çocukların duygularını tanımaları ve yönetebilmeleri nasıl mümkün olabilir sorusunu meslketaşım şöyle yanıtladı:
‘’ Duygular, bireyler üzerinde çeşitli fiziksel, sosyal ve psikolojik etkiler yaratır. Örneğin, üzüntüsünü çevresiyle paylaşabilen bir çocuk kendini daha iyi hisseder. Öfkesini kontrol edebilen bir çocuk, çevresiyle daha uyumlu ilişkiler kurabilir. Kaygılarını ifade edebilen bir çocuk ise bu durumdan çıkabilmek için kendisine destek kaynakları bulabilir.’’
Günümüzde evde, parkta, okulda çocuklara baktığımızda bu duygulara sıklıkla rastlayabiliyoruz. Ebeveynler öfkesini kontrol etmekte zorlanan çocukları için çare ararlarken, okullarda kaygılı çocuklar için bir çok çalışma yapılmakta.. Bakacağımız ve çözümü bulacağımız yer duygularımızın doğru anlaşılması aslında… Duyguya bir de eğitim boyutundan bakmak istiyorum. Evde ebeveynler okulda öğretmenler öğrencilerin başarılı olabilmesi için va gücüyle çalışırken duygular neler yapıyor. Bize duyguları biraz da bu yönüyle anlatabilir misin?
‘’Duygu yönetimi, çocukların sadece sosyal ilişkilerini değil, akademik başarılarını da olumlu yönde etkileyebilir. Yapılan araştırmalar, sosyal ve duygusal becerilerin okul başarısını artıran önemli unsurlar arasında yer aldığını göstermektedir. Bu becerilere sahip çocuklar, zorlu yaşam olaylarına karşı daha dayanıklı olur, stres ve öfke yönetiminde daha başarılıdır ve kendilerine uygun hedefler belirleyerek etkili kararlar alabilirler. Sosyal ve duygusal becerileri gelişmiş çocukların, daha şefkatli ve ilgili davrandıkları, iletişim becerilerinin güçlü olduğu, sorumluluk duygusuyla hareket ettikleri ve sorunlarını yapıcı yollarla çözme becerisi geliştirdikleri görülmektedir.’’
Duygularını doğru yollarla ifade edebilen çocuklar daha olumlu duygularla hayatlarını deneyimlerken bir çok beceriye de sahip olacaklardır. Her ebeveynin çocuğu için her öğretmenin öğrencisi için isteyeceği bu enfes tablo için neler yapılabilir. Bize hap bilgiler diyebileceğimiz şekilde önerilerde bulunur musun?
‘’ Çocukların sosyal ve duygusal becerilerini etkili kullanabilmesi için öncelikle duygularını tanımaları gerekmektedir. Bunun için ebeveynlerin çocuklara duygularını ifade edebilmeleri için fırsatlar sunmaları önemlidir.
Duygu odaklı sorular sormak:
oOkuldan eve dönen bir çocuğa “Bugün kendini nasıl hissediyorsun?”
oArkadaşlarıyla sorun yaşayan bir çocuğa “Arkadaşlarının tepkisi sonrası neler hissettin?”
oBeklediği sınav başarısını elde edemeyen bir çocuğa “İstediğin başarıyı elde edemediğinde neler hissettin?” gibi sorular yöneltilerek çocukların duygularını ifade etmeleri teşvik edilebilir.
Oyun ve sanat etkinliklerinden yararlanmak:
oDaha küçük çocuklarla oyun oynamak,
oDuygu içerikli kitaplar okumak, diziler/filmler izlemek
oResim yapmak gibi etkinlikler, çocukların duygularını tanımalarına ve fark etmelerine katkı sağlayacaktır.’’
Bazen sorulan minik bir soru çocuğun dünyasında büyük bir etki yaratabilir. Bu sebeple ne kadar kıymetli bir paylaşım oldu. Okurlarımızın da faydalanacağını düşünüyorum. Bu kadar kıymetli paylaşımlar duymuşken biraz da alanımız özelinde öneriler duymak isterim. Duygular konusu çalışılırken psikolojik danışmanın rolü nedir sorusunu meslektaşım şu şekilde yanıtladı:
‘’ Çocukların duygularını fark etmeleri ve bu duyguları sağlıklı bir şekilde yönetebilmeleri konusunda okul psikolojik danışmanları önemli bir rol üstlenmektedir. Okullarda görev yapan psikolojik danışmanlar, çocukların sosyal-duygusal becerilerinin geliştirilmesine katkıda bulunurken, ebeveynlere de rehberlik edebilir. Bu nedenle, çocukların duygusal gelişimi konusunda ebeveynler ve öğretmenler, okul psikolojik danışmanlarıyla iş birliği içinde hareket etmelidir.
Duygularını tanıyabilen ve sağlıklı bir şekilde yönetebilen çocuklar, hem akademik hem de sosyal hayatta daha başarılı ve mutlu bireyler olarak yetişecektir.’’
Çok kıymetli önerilerin için meslektaşım Psikolojik Danışman Dr. Mehmet Rüştü KALAFATOĞLU’na teşekkür ederken şunu eklemek istiyorum. Duygularımız biz farkında olsak da olmasak da her daim oradalar ve bir çok davranışımızın arkasından aslında bize el sallamaktalar. Çocuğumuzun dahası kendimizin davranışlarını anlamanın en güzel yollarından biridir; duyguları anlamak.. Biz bu hafta duygulara yeşil ışık yaktık ve hayatımızda bu duygulara en sağlıklı şekilde ulaşabilmeyi mümkün kılmak için yollar aradık; umarım siz okurlarımız için faydalı olmuştur.
Bir çoğumuzu ilgilendiren, çoğu zaman da destek aradığımız bir konudan bu hafta hoşçakalın diyoruz. Haftaya yeni yazımızda, başka bir uzmanla bambaşka bir konu üzerinden alanımıza bakıyor olacağız. Haftaya görüşene değin hoşçakalın....
Gülser ÇELEBİ BAŞ
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Samsun İl Temsilciliği İl Başkan Yardımcısı
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Samsun Temsilciliği Başkan Yardımcısı Psikolojik Danışman Dr. Mehmet Rüştü Kalafatoğlu
