Yazımız da tam olarak bu grubu hedefliyor. Gelin beraber neymiş şu Bitcoin bir bakalım.
Bitcoin Nedir?
Bitcoin, ilk olarak 2009 yılının ocak ayında Satoshi Nakamoto ismiyle yayınlanan bir makalede, yeni bir kripto para birimi olarak önerildi. Makalede, bu yeni paranın altyapısı ve çalışma prensipleri detaylı bir şekilde anlatılmıştı. Deneysel olarak başlatılmış dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir insana kolayca ödeme yapmayı sağlayan sanal bir para birimi fikri üzerine kurulan sistem birçok kullanıcının ilgisini çekti.
Bitcoin teknolojisi, noktadan noktaya dağıtımlı bir ağ üzerinde çalışıyor. Böylece merkezi bir kuruluşa ihtiyaç yok. Yani bankalar, ülkeler, birimler artık gerekli değil. Para oluşumu ve transfer işlemleri ağ üzerinde kollektif olarak gerçekleşmekte.
Bitcoin tamamen dijital bir para birimi, ödeme sistemi ve merkezi olmayan bir mutabakat ağıdır.
Öyleyse iki başlık altında inceleyebiliriz Bitcoin'i. Birincisi bir ödeme ya da para iletme sistemi diyebileceğimiz bitcoin. İkincisi ise dolar, pound gibi bir para biriminin adı. Bu iki alanı ayrı düşünürsek belki sistemi anlamamız kolaylaşabilir.
Sistem üzerinde kullanıcılar birbirlerine aracı olmadan doğrudan transferler yapabilir. Transferler merkezi olmayan dağınık bir kayıt ve mutabakat sistemine kaydedilir. Bu kayıt ve mutabakat sistemine Blockchain adı verilir. Bitcoin ağı üzerinde transfer edilen değer birimi bitcoin (BTC) olarak adlandırılır.
Bitcoin ilk değil ama en güvenlisi ve en yaygını
Çoğu kullanıcının bildiğinin aksine sanal ağlar üzerindeki ticaretlerde kullanılacak bir para birimi fikri yeni değil. Bitcoin'den önce bu alanda yapılan çalışmalar var. Fakat gerçek şu ki ne öncekiler ne de 2009'dan sonra ortaya çıkan diğer cryptocurrency'ler kullanıcı sayısına baktığımızda güvenlik açısından Bitcoin'in sunduğu imkanları sunmuyor.
Aklınıza gelen ilk soruyu yanıtlayalım. Bitcoin'den para kazanılır mı?
"Para" değişen bir tanım. Bu yüzden bunu tam olarak cevaplayamayabiliriz. Ancak "takas", "ticaret" ya da "alışveriş" tanımları sabit. Evet Bitcoin'le ticaret ve sanal ağlar üzerinden alışveriş yapabilirsiniz. Ancak şu anda genel anlamda her aklınıza gelen şeyi alabileceğinizi söylemek gerçek dışı olur. Bunun sebebi Bitcoin'in bu alışverişlerde yeterli olmaması değil çoğu satıcının Bitcoin'i hala bir nakit biçimi olarak görmemeleri. Kısacası Bitcoin'le ekmek satan bir bakkal bulursanız, evet Bitcoin'le zorluk çekmeden akşam evinize giderken ekmeğinizi alabilirsiniz. Fakat unutmamanız gereken şey Bitcoin'in elektronik bir sistem oluşu. Yani cebinizde ya da cüzdanınızda şişkin şişkin duran banknotları unutun. Takas tamamen elektronik ortamda yapıldığı için elden elde verebileceğiniz basılı veya yazılı bir meta bulunmamakta.
bitcoin "madenciliği" nedir?
"Madencilik" kelimesi sizi korkutmasın. Bu sistem kuruclarının tamamen romantik hislerlerle Bitcoin üretimine verdikleri isim. Madenciliğin nasıl yapıldığını anlatmadan önce şunu açıklığa kavuşturalım. EVET KENDİ BITCOIN'inizi üretebilirsiniz.
İlginç değil mi? Kendi paranızı basmak gibi. Bitcoin madenciliği tanım olarak Bitcoin ağının işlemleri onaylaması amacıyla bilgisayarlara matematik işlemler yaptırmak ve güvenliği artırmak anlamına gelir. Yaptıkları işin ödülü olarak Bitcoin madencileri onayladıkları işlemlerin faturalarını ve yeni oluşturulan bitcoinleri toplayabilirler.
Madencilik ödüllerin ne kadar hesap yapıldığıyla doğru orantılı olduğu özelleşmiş ve rekabetçi bir piyasadır. Ancak hemen hayallere kapılmayın. Bütün Bitcoin kullanıcıları madencilik yapmaz ve bu para kazanmanın kolay bir yolu değil. Keza evinizde kullandığınız bilgisayaralar bu tür bir hesaplamanın altından kalkamaz ya da çok uzun sürede çok az bir miktar geçer elinize. Madencilikle profesyonel olarak ilgilenen insanlar zaten tek bir bilgisayarla değil, sırf bu iş için üretilmiş donanıma sahip yüzlerce bilgisayardan oluşan bir havuz sistemiyle hesaplamaları yapıyor.
Bitcoin Ne Zaman Doğdu?
Bitcoin, dijital para birimi felsefesi Ocak 2009’da yola çıktı. Bu dönemde oldukça ucuz olan Bitcoin, kuruşlar seviyesinde bir değer sahipti. Bir kişi 5 Tl ile binlerce Bitcoin alabiliyor ya da bilgisayarına bağlı işlem gücü yüzlerce hatta binlerce Bitcoin üretebilme şansına sahip oldu. Bu dönemde binlerce kişi Bitcoin’e çok ucuz yollarla sahip oldu. Bitcoin, 2009’da çıktığı para birimi olma serüveninde epey başarılı olduğu söylenebilir. Temmuz 2013’te 1.2 milyar dolar olan Bitcoin hacmi günümüzde 10 milyar doları aşmak üzere.
Bitcoin Nasıl Çalışıyor?
Bitcoin çıktığı dönemde sahip olduğu algoritma yapısı benzersizdi. Bitcoin bütün yazılımların ötesinde alışılmadık terminoloji ve algoritmalara sahipti. Bitcoin, yapılan ödemelerin doğrulanması için açık anahtarlı şifreleme (asimetrik şifreleme), noktadan-noktaya ağ bağlantısı ve proof-of-work gibi teknolojiler kullanıyor. Bu noktada Proof of Work bitcoin altyapısının yarattığı bir çalışma prensibi olarak dikkat çekiyor. Bitcoin kendi içerisinde alışılmadık terminolojiler kullanabiliyor. Enflasyona uğramıyor: Günümüzde kullanılan para birimlerinin hepsi enflasyon karşısında zamanla kaybederler. Bu değer kaybından dolayı da 10 ve katları şeklinde genişlerler (10, 100, 1000 TL gibi). Diğer taraftan, bitcoin, 21 milyon adetle sınırlı olduğu için, zamanla değer kazanmasıyla birlikte enflasyona dayanaklı bir yapı sergiler ve ondalık birimlere doğru açılır.
Neden Bitcoin Kullanılıyor?
Bunun pek çok sebebi var. Ancak en önemlisi para transferlerinin son derece güvenli ve aracısız yapılabiliyor olması. Bitcoinler üçüncü bir şahsın ya da kuruluşun onayına gerek kalmaksızın internet üzerinde kolayca gönderilebiliyor.
Bitcoin transferleri geri dönüşümsüz, hızlı ve geri harcanması dakikalar içinde gerçekliyor. Geleneksel diğer ödeme şekillerine göre neredeyse masrafsızdır. Para arzı, yazılım ve sistem kullanıcılarının anlaşması üzerinden gerçekleştiği için, herhangi bir hükümet, banka, organizasyon ya da şahıs tarafından asla manipüle edilemez, komisyon alınamaz ve takip edilemez.
Ne Kadar Güvenli?
Bitcoin açık kaynaklı dosya sistemine sahip olduğu için değerlenme durumu ve yıl yıl ne kadar Bitcoin üretiminin olacağına dair bütün veriler rahatlıkla elde edilebiliyor.
Çıktığı dönemden beri birkaç kez güvenlik problemiyle karşı karşıya kalsa da daha sonralarında bu problemleri kolayca çözebildi. Son yıllarda ise hemen bütün bankacılık işlemlerinden daha güvenilir bir finans çözümü sunmakta. Benzersiz algoritma yapısıyla Bitcoin’in herhangi bir saldırıya uğraması ya da bütün sistemin çalışamaması gibi bir durumla karşılaşması çok küçük bir ihtimal.
Ancak bitcoin hesap cüzdanı seçerken güvenilir ve doğruluğu kanıtlanmış internet sitelerine uğramak sağlıklı olacaktır.
Bitcoin Nasıl Kullanılır?
Bitcoin'in dijital dünyadaki, gücü su götürmez. 2013'ün belki de en dikkat çekici tartışma konularından biri Bitcoin’in aşırı değerlenmesi ve bunun neticesinde bir balon olup olmadığı da çok konuşuluyor. Ancak şunu da göz önüne almak lazım ki, Bitcoin ile resmi olmayan bir kur değeriyle artık birçok yerde işlem yapılabiliyor.Bitcoin’in işlem algoritması ise şöyle işliyor: Bitcoin para transferleri için açık anahtarlı şifreleme ve dijital imza teknolojileri kullanıyor demiştik. Açık anahtarlı şifreleme yapıldığında her kullanıcının bir adet gizli anahtarı, bir adet de açık anahtarı oluyor.
Gizli anahtar kişinin sadece kendisi tarafından bilinirken açık anahtar ise herkese dağıtılan bir hesap numarası olarak tanımlanabilir.
Değerler ve Hesaplamalar
Aşağıda bitcoin değerlerinin açılımını inceleyebilirsiniz.
1 BTC = 1 Bitcoin
0,01 (yüzde 1) BTC = 1 Bitcoin sent (cBTC ya da bitcent olarak da kısaltılabilir.)
0,001 (binde 1) BTC = 1 mili Bitcoin (mBTC ya da mbit, milibit, bitmil olarak da kısaltılabilir.)
0,000 001 (milyonda 1) BTC = 1 mikro Bitcoin (µBTC ya da ubit, mikrobit olarak da kısaltılabilir.)
0,00 000 001 (yüz milyonda 1) BTC = 1 Satoşi (Şu anki protokolde en küçük birim.)
Bitcoin Nasıl Üretiliyor?
Bitcoin üretim işine madencilik (mining) adı veriliyor. Elbette bunun bir sebebi var. Bitcoin madenciliğini tek başınıza yapmak isterseniz bayağı bir bilgi birikimi ve çok iyi bir PC’ye ihtiyacınız var. Bitcoin madenciliği, bilgisayarınıza ait donanımlar ile yapılan bir işlem. İlk başlarda CPU ile yapılan Bitcoin madenciliği, günümüzde yerini daha hızlı çalışabilen ekran kartlarına yani GPU’lara bırakmış durumda.
Kısaca, bilgisayarınızın ekran kartı ne kadar kuvvetliyse Bitcoin madenciliğindeki performansınız da o kadar artabiliyor. Aslında piyasalarda sadece madencilik için özel olarak tasarlanmış sistemlerin satıldığını da hatırlatalım. Eğer bitcoin madenciliğinde "acemiyim ben" diyorsanız, bitcoin havuzlarına katılabilirsiniz (mining pool). Bir anlamda bu durum, başka bilgisayarlarla güçlerin paylaşılması anlamına geliyor.
Sayısı oldukça fazla olan maden havuzlarının, gelir dağıtım sistemleri de birbirinden farklı olabiliyor. Ancak bu durumun şöyle bir sakıncası var, bitcoin üretmek artık o kadar da kolay değil. Çünkü artan popülerlikle beraber havuzlara çok güçlü bilgisayarlar kullanan kullanıcılar dahil olmaya başladı.
Basitçe Sistem Hesapları
Bitcoin sistemi sadece bir hesap defteri aslında. Excel'deki hesap tablonuzdan çok farklı değil.Herkesin bir adresi ve yanında kaç bitcoin'e sahip olduğu yazılı.
Tek farkı isimler değil sayı ve harflerden oluşan bir şifreleme sistemi kullanılıyor sizi tanımlamak için. IBAN numarası gibi. Bitcoin adresi bundan ibaret. Sisteme kayıt olurken isim kimlik numarası gibi şeyler istenmiyor. Zaten "sisteme kayıt" diye birşey yok. Sadece adresler var ancak hangi adresin kime ait olduğu belli değil.
Bitcoin kullanmak için bitcoin cüzdanı denilen bir programı çalıştırıyorsunuz. Bu program bilgisayarınızda veya cep telefonunuzda olabilir. Offline olarak Bitcoin'lerinizi saklamak mümkün ancak giriş seviyesindeki kullanıcılar için bu oldukça meşakkatli bir iş.
Bitcoin cüzdanları için farklı programlar mevcut. Ücretsizleri de var ücretlileri de. Örneğin Bitcoin Core en sık kullanılanı. Uygulamayı yüklediğiniz anda bir Bitcoin adresine sahip oluyorsunuz. Transfer olan, kazandığınız veya takas ettiğiniz
Bitcoinler bu adrese yükleniyor.
Güvenliğiniz iki aşamalı bir lşifreleme sistemine tabii. Bunun yanında tek bir adresiniz de bulunmuyor zaten. Sizin hesap bilgileriniz sistem üzerindeki tüm bilgisayarlarda bulunuyor.
Para Transferleri
1 Bitcoin'i bir arkladaşınızın hesabına gönderdiğinizi varsayalım. Sistem otomatikman sizin adresinizden 1 BTC düşüp arkadışınızın hesabında 1 BTC artmasını sağlıyor. İşlem bu kadar basit. Burada dikkat gerektiren konu şu. Sizin hesabınızda belirli bir mmiktar Bitcoin durmuyor. Transferlerin listesi sizin hesabınızı belirliyor. Kafanız mı karıştı? O zaman şöyle anlatalım. Ne kadar transferiniz varsa o kadar Bitcoin sahibisiniz.
İşlemlerinizin tamamını blockchain.info sitesine bakıp tek tek izleyebilirsin. Birden fazla adresinizin olmasının nedeni ise bu transferler sırasında vermek zorunda kaldığınız adres ismi. Güvenlik açısından bu istenmediğinden sınırsız sayıda hesap açarak bilgilerinizi güvende tutuyorsunuz. Farklı hesaplardaki bakiyelerin birleştirilmesini ise cüzdanınız hallediyor.
Bitcoin Satın Almak
Normal olarak ilk yüklemeden sonra hesabınızda bitcoin bulunmaz. Bitcoin kazanmak için ya madencilik yapacaksınız ya da bitcoin satın alacaksınız.
Satın alma işlemini sadece Bitcoin satmak isteyen bir başkasından yapabilirsiniz. Diğer her türlü ekonomik varlık nasıl el değiştiriyorsa aynısı bitcoin için geçerli. Elinde bitcoin bulunan birisi bunu dolar ya da TL'ye çevirmek istiyorsa, bir başkası da elindeki TL ya da dövizi verip bitcoin almak istiyorsa, ilki parayı, ikincisi bitcoin'i alır ve yollarına devam ederler.
Bu alışveriş ortamı genelde Bitcoin borsalarında oluşur. Bitcoin ile tanışmış her ülkede bu bırsalar mevcut. Bitstamp, coinbase, bitfinex, okcoin, btc-e içlerinde en büyükleri. Türkiye'de faaliyet gösteren 3 tane bitcoin borsası bulunuyor. Bunlardan ilki btcturk.com, 2013 de kuruldu ve şu anda en çok alım satım hacmine sahip
Bitcoin'in Değeri
İlk olarak şunu belirtelim Bitcoin'in değeri herhangi bir şeye dayanmıyor. Yani arkasında ne altın ne dolar ne de değerli saydığımız hiçbir maddi varlık yok. Bitcoin değeri sadece ve sadece beklentilere göre değişiyor. İnsanlar ileride değerli olacağını varsayıp karşılığında bir para ödemeyi kabul ediyor. Aynı şekilde düşünen insanlar arttıkça da değer kazanıyor. Tüm bitcoin servetiniz sadece bir veritabanında yazan bir rakam.
Sisteme yeni para girişinin tek yolu bitcoin madencilerine verilen ödül. Bu ödül madenciye yaptığı bir işin karşılığı olarak veriliyor. Sistemdeki para transferlerinin kurallara uygun olarak yapıldığını denetleyecek bir mekanizmaya ihtiyaç var ve madenciler tam da bu işi yapıyor.
Bu transfer işlemlerini topluyorlar ve belli aralıklarla, yaklaşık 10 dakikada bir, onaylayıp ayrı bir deftere yazıyorlar. Bu deftere de blok zinciri (blockchain) deniyor. Her 10 dakikada bir sadece 1 madenciye 25 bitcoin ödül veriliyor. (25 sayısı da değişken her 4 yılda bir yarıya düşüyor). Ödül verilecek madencinin seçimi ise herkesin kabul ettiği bir kurala uyan çok büyük bir sayının bir nevi hesaplanmasına dayanıyor. Bu sayıyı ilk bulan ödülü alıyor.
Bitcoin Değerini Kim Belirliyor?
Kullanıcılar. Örnek olarak, arkadaşınızdan 1 bitcoin almak istediniz. O da sizden bunun karşılığında 500TListedi Eğer bu rakamı değiştirecek başka bir satıcıya ulaşamıyorsanız 1 bitcoin'in değeri 500TL. Eğer 200TL ye satan bir başka kullanıcıya ulaşabilirseniz değer otomatikman 300TL düşüyor.
1 BTC Borsada Kaç TL Ediyor?
BTCTürk'ten günlük olarak kontrol etmelisiniz.
Sistemde Herşey Mükemmel mi?
Bitcoin'in hızla popüler olduğu doğru, bir yıl önce 6 dolar değerindeki 1 btc bugün yaklaşık 19 dolar değerinde. Güvenlik uzmanları ve internet guruları bitcoin sistemini yere göğe sığdıramasalar da bazı noktalar hala kaygı verici.
Bitcoin'i değerli kılan en önde gelen şey aynı zamanda en büyük sorunu. Hiç bir otoritenin paranın izini sürememesi sistemin kötüye kullanılmasının da önünü açıyor.
KuzeyNews Dergisi
