Kanal S ekranlarında, önemli açıklamalarda bulunan Çocuk Dişhekimi (Pedodontist) Doç. Dr. Sezin Özer,  "Diş hekiminin çocuklarla iletişim nasıl olmalıdır?", "İlk diş muayenesi ne zaman yapılmalıdır?", "Diş çıkarma süreci hakkında bilinmesi gerekenler", "Çocukluk çağı çürüklerine nasıl yaklaşılır?, Bu dişler tedavi edilmeli mi?", "Süt dişlerin erken kaybı ve potansiyel problemler nelerdir?" konularına ilişkin değerlendirmeler yaptı.

İşte Çocuk Dişhekimi (Pedodontist) Doç. Dr. Sezin Özer'in açıklamalarından öne çıkanlar, soru ve cevaplar 

Diş hekiminin çocuklarla iletişim nasıl olmalıdır? 

Çocuk iş hekimi uzmanının çocuklara yaklaşımında ciddi anlamda psikolojik destekli,  diş hekimi korkusu oluşmadan onların tedavilerini sağlayacak bir eğitimden geçiyoruz. Bir çocuk diş hekimine gittiğinizde elbette çocuğunuz tedavisi öncelikli ama çocuk o koltuktan kaltığında diş hekimi korkusu gelişmeden, heranki bir diş hekimine gitmesini sağlamak.

Çocuk diş hekimleri bebeklikten itibaren adölasan döneme 16-18 yaşa  kadar tedavilerini yükleniyoruz. Biz kliniğimize geldiklerinde gerçekten yapılan işi ayrıntılarıyla anlatarak, güven duymalarını sağlıyoruz. Tabiki anne babalarının gözetimi altında bu davranış yönlendirmesiyle alakalı bir durum biz bunun eğitimini alıyoruz, tecrübesini ediniyoruz her çocukta. Çocuklarımızla konuşarak çok acılı ağrılı olabilecek bir işlemi biz çok basit hale getirebiliyoruz. Göz temasi çocuklarla iletişimde çok önemli ve çokta fazlasını görüyorum.

İlk diş muanesi ne zaman yapılmalıdır?

İlk diş muayenesİ hamilelik döneminde anne ile babaya yapılmalıdır. Ağız diş sağlığında bir çocuk gelişimi planlıyorsak , mükemmelliyetçi bir yaklaşımınız varsa hamile kaldığınızda bir diş hekimine gidip ağzımızda her hangi bir sıkıntı, çürük varmı? Diş eti hastalığı varmı? Anne baba için bunları tespit ettirmek en doğru yaklaşımdır. Çocuk geldiğinde bizim dişlerini görmekten önceki hedefimiz doğru beslenmeyi ve doğru bakımı anlatmak. Ailesi yeni doğmuş bir bebeği kontrole getirdiğinde bu il muayenemiz dediğinde biz onlara beslenme düzenini ve fırçalama alışkanlıkları oturtmaları gerektiğini, kendilerinin rol model olarak rolleri nedir? Kendi ağız hijyenlerine neden dikkat etmeleri hakkında bilgilendirmeler yapıyoruz. İlk muayenenin amacı budur ve 1 yaşına kadar yapılabilir.

6 ay ile 2,5 yaşa kadar çıkabiliyor ve genelde ortama 4-8 aylıkken başlayabiliyor. 3-3.5 yaş aralığında tamamlanabiliyor. Gecikmeler olabilir ve bunun en büyük sebebi genetik  yatkınlık. Çocukta bir kalsiyum eksikliği, D vitamani eksikliği, kan değerlerinde anormallik yoksa bu süreci takip ediyoruz genelde de 13-14 aylık ilk dişleri çıkan bebeklerimiz oluyor. Bu bir problem değil genetik olarak ortada bir sıkıntı yoksa çocukta bir sendrom bir hastalık farklı bir durum söz konusu değilse bu takip gerktiren bir durum. 

Ağızda süt dişleri ve daimi dişleri gelirken ağızda fölekül dediğimiz dişin etrafındaki yapı, diş arasında sıvı birikmesiyle oluşan bir şey burada sıkıntı olan tek şey rengi koyulaşıp kahverengi mor bir renk aldığında aileler panik oluyor. Bunun tedavisi çok basit ellerimizi yıkadıktan sonra o bölgeye parmak masajı yapmak. 1 hafta 10 gün içerisinde o durum geçiyor geçmediği taktirde  de insizyon yani ufak bir kesi atarak o kistin içindeki kanla dolu olan kistik sıvıyı boşaltıp dişin sürmesini hızlandırıyoruz. Bu tabiki B planı biz çocuklarada genelde buna ihtiyaç duymadan çözmeye çalışıyoruz.

Diş çıkarma süreci hakkında bilinmesi gerekenler?

Huzursuzluk, uykusuzluk iştahsızlık, ağızda aşırı bir salya akışı, bir kaşıma ihtiyacı hissetme gibi belirtileri var. Dişin ağızda sürmesi ile bu belirtiler hafifliyor. Çocuğun vucüd direnci düştüğü için üstüne  ishal, kusma, ateş gibi belirtiler yüklenebiliyor yani bunlar bir temel belirti değildir ama görüledebilir. Bu durumda anane babnın takibini yapıp mutlaka bir çocuk diş hekimine hemde bir pediyatriste çocuk hekimine giderek gerçekten altta yatan sebep dişmi yoksa başka viral yada bakteriyel kaynaklı bir rahatsızlık varmı çocukta onu tespit etmek çok önemli bu geçiş döneminde. Bu sadece süt dişlenmede görülen bir durum değildir. Dimi dişlenmede 6 yaş dişleri gelirkende aynı böyle iştahsızlık, hafif ateş, gibi belirtiler  karşımıza çıkabiliyor  ama şimdi dönem öyle bir dönemki bütün viral hastalıklar birbirine karıştığı için bu süreçte çocuğun geçirdiği başka bir viral hastalık olma olsılığıda çok yüksek biz bu durumda semptomatik tedavileri yöneliyoruz yani kaşıntı gidermek için diş kaşıyıcılarla ağızdaki dokuya zarar vermeden kaşıma yapabiliriz. Soğuk püreler verebiliriz, soğuk onları rahatlatır çünkü su bol bol içirmek gerekiyor. Çok ekstra bir huzursuluğse olduğunda parasetamol verilebilir ağrı kesici, ateş düşürücü ama ateşn derecesi ve neden kaynaklandığına emin olunması gerek.

Çocuğunu emanet edip güvendiği insana gerçekten güvrn duyması gerekiyor  ama bir çocuğun tedavi olabilmesi için annenin ebeveynlerin yaklaşımı çok önemli. Destek verici olmalı ve hik olarak bunu hissettiğimizde bu durum çocuğada olumlun yansıyor.

6 yaştan itibaren karma dişlenme süreci başlıyorü, süt azı deiğimiz arkadaki dişler 10-12 yaşına kadar ağıxda kalıyor yani bu süreç çok kıymetli. Ön dişler ilk değişen ,alt ön dişler ilk sallanıp düşer sonra üst ön dişler deriz biz yan kesserler deriz ama o arka süt azı dişleri dediğimiz aslında çocuğun 9-10 yaşına kadar ihtiyacı oluyor ve kullanmaya devam ediyor.

Süt dişleri ağızda ne kadar uzun süre sağlıklı bir şekilde kalırsa, bu alttaki daimi diş gelişiminin düzgün bir şekilde dişlerin sıralanması açısından inanılmaz kıymetli. Bizim süt dişlerini erken kaybettiğimiz durumlarda yer darlıkları, dişekrde çapraşıklıklar, alttan gelen dişlerin pozisyonlarında değişiklik, başımızaçok gelen bir şey ve en kötüsüde aşırı çürükte  beslenmeyi çok etkiliyor. Çürük dişlerde beslenmeyi , uyku bozukluklarını, huzursuzluklara sebep olabiliyor bu nedenlede sağlıklı bir şekild süt dişlenmeyi bitirip daimi dişlenmeye o şekilde geçmek için tedavilerinin zamanında yapılması çok önemli.

Diş sağlığı için en önemli unsurlardan biri beslenme bu yüzden hamilelikten beri bir diş hekimi, çocuk diş hekimiyle irtibatta olun diyoruz. Bir çocuk paketli ürünlerle ne kadar geç tanışırsa o kadar iyi. Bizde çürüğün iki tanımlaması var; 3 yaşa kadar olan erken çocuklukçağı çürüğü dediğimiz yeni çıkan o bebeklik dişlerinin üstünde bir yumuşaklıık görsek dahi böyle tanımlıyoruz bu ne demek? Çocuğun çürüğe yatkınlığı çok fazla var demek ve bunun en büyük sebebide gece beslenmesi . iki yaşa kadar çocuğun anne sütü almasını öneriyoruz ama çocuk dişlendikten sonra , süt dişler ağıza sürdükten sonra gece beslenmasi çok sıks bir çocuğun, çok sık emiyorsa anne süt artığı ağzında uyuyan çocuklar var ev bu durumlarda çürükler oluşabiliyor. Mutlaka çocuğunuz dişleri çıkmaya başaldığında beri bir gazlı bez veya tülbent ile çocuklarınızın dişlerini silini ilk 1 yıla kadar. Daha sonra onların yaş grubuna uygun diş fırçaları ve florür içeren diş macunları kullanılabilir eğer çürüğe yatkınlık ve bu gece beslenmesi dediğiğmiz durum yoksa fırça ya macun sürmeye bile gerek yok buradaki amaç artıkları dişten uzaklaştırmak. 

-Çocukluk çağı çürüklerine nasıl yaklaşılır? Çocukluk çağı dişleri var ve çürük geliştiyse buna nasıl bir tedavi uygulanır? Bu dişler tedavi edilmeli mi?

Burada tamamen çürüğün durumuna göre tedavi planlanması yapılmaktadır. Bizde esas olan hiç çürümeden yakalamak burada koruyucu önlemler çok önemlidir. Çok basit çürükleri çok basit tedavilerle engelleyebiliyoruz. Fisfisyonik dediğimiz bir uygulama ile dişin yüzeyindeki girinti çıkıntılı alanları düzelterek çürümeyi önlüyoruz. Bu arada da fırçalamayı kolaylaştırarak yemek artığı oluşumunu engelliyoruz. Çünkü anne babalar da çocuklarda bu daimi dişlere geçerken yeni gelen dişleri anlamıyorlar düşecek sanıyorlar. Bizim amacımız bu uygulama ile orayı düzeleştirmek. İkinci uyguladığımız yöntem ise eğer çok çürük varsa fiyolojenler uygulayabiliriz klinik olarak bu şekilde çürüğün oluşumunu engelliyoruz. Dolgular yapıyoruz içlerdeki çürüğü temizleyerek tedavi uygulayabiliyoruz, çok harap olmuş dişlerde tedavinin bir anlamı olmayacaksa dişleri çekmek zorunda kalıyoruz. Böyle durumlarla da da alttan gelen dişlerin daimi dişin durumuna ne zmaan gleeceğine bağlı olarak yan tutucu dediğimiz uygulamalar yapıyoruz bu şekilde çekim boşluklarının kapanmasına engel oluyoruz. Alttaki daimi dişlerin yerine gelmesini bekliyoruz. 

-İnce bir tabaka oluşturup diş çürüğünü engelleyebiliyoruz dediniz bunu kaç yaşından itibaren uyguluyorsunuz?

5 yaşından itibaren kliniğe gelmiş aslında hiç çürüğü oluşmamış çocuğun ama çok hafif arkadaki süt azılar da sızlanmaya başlamış bu şartlarda koruyucu dolgu yapıyoruz. Bunlar anestezi gerektirmeyen ağrısız işlemlerdir. Dişin çiğneme yüzeyini basınçlı bir suyla yıkayarak oraya bazı dolgu materyalleri sürerek yaptığımız bir tedavi şeklidir. Çocuk için ağrısız ve sızısız olmaıs çocuk için iyi bir tanışma ortamı oluşturmaktadır. Sonrada daimi 6 numaralar 6 yaş dişleri dediğimiz 6 yaşında gelen daimi 6'lar süt azılarla karşılaştırılır çoğu ebeveyn bunu anlamamaktadır. O yaşlarda sıkıntı şu bu iş ağza sürerken üstünde diş eti şaplı gibi kaldığında o diş etinin altına doğru yemek artıkları birikmeye başlıyor aile buna dikkat etmezse bu çürüğe sebep oluyor. Yumuşama aşamasında yakalanırsa koruyucu önlemlerle durdurulmasını sağlar. 

-Ne kadar sıklıkla bu işlem uygulanır?

Bu iki çeşit materyalle yapılır şiki farklı materyalin özelliği şu bir tanesi iki yıldan bir yenilenmelidir. Diğeri ise ömür boyu orada kalıyor bir kere uyguluyorsu takip ediyorsun. Çocuğun anlayacağı şeyler değildir. Yemek artığı birikimini engeller altını temiz bıraktıktan sonra çürümeyi de engeller. 

-Süt dişlerin erken kaybı ve potansiyel problemler nelerdir?

Süt diş olması gerkeen yaştan önce kaybedildiğinde alttan gelen olması gereken daimi dişler gelişimini tamamlayamadığı için oradaki boşluk yandaki boşlukla süt dişleri bozabiliyor. Burada da ileriye dönük çocukta yar darlığı ve diş kayması gibi problemler yaşanabiliyor ortdoniks tedaviler uygulanabiliyor. Bunların olmaması için biz yer tutucu dediğimiz sabit ve hareketli yapabildiğimiz önlemler olarak o kaybedilen dişlerin boşluklarını korumayı amaçlıyoruz. Ağza daimi diş geldiğinde o koruyucuları oradan alıyoruz bu da çocuğun konforonu bozan bir şey değil. Bir diş çürük nedeniyle kalmadıysa vs gibi durumlarda çekmemiz gerekiyorsa yer tutucu uygulmaası yapılmalıdır. 

-Ortodoniks tedavisi başlangıcı dönemi sizin kliniğinizde uygulanıyor ve siz yönlendiriyorsunuz sanırım?

Artık erken ortodenti gibi demek derinliklerine bağlşı ağız solunumuna geniz etine bağlı hastalıkları hareketli hareketsiz aperelerle düzeltebiliyoruz. Bu tarz tedaviler için her zaman 12 yaşı beklemeye gerek yok. Artık ergenlik öncesi tedavi planlaması tercih edilmektedir. Bizde 6 yaşından itibaren ihtiyaç doğrultusunda özellikle aslında üst 4 keser diş ve alt ön 4 keser diş sürdüğünde ağza daimi diş yönlendiriyoruz. Beklemiyoruz artık tüm süt dişler değişsin alttan daimi dişler gelsin beklemiyoruz. 

-Dişin tramvaları vardır. Çocuklar düşüp düşüp sizin önünüze geliyorlar. Öncelikle ilk etapta ne yapılmalı?

İlk düşme yaşları ilk yürümeye başladıkları zamanlardır. En kritik yaş aralığı 1-2 dir. Bu yaşlarda süt dişi tramvaları çok fazla karşımıza gelmektedir. Çocuklar pat diye düşmekte ve ön iki dişini çarpıyor burada gömülme dişin fırlaması dişin kırılması söz konusu olabiliyor. burada ne kadar çabuk doktora ulaşırsa o kadar çabuk önlem alınabiliyor. Burada en kritik olan şey dişlerin ağızdan fırlamasıdır. Özellikle spor kazalarında çok fazla başımıza gelmektedir. En basitinde hafif sallanma söz konusuysa gıda açısından sert şeyler ısırmamalı dikkat etmeli kırık varsa kırılan parçayı sağlıklı bir şekilde bize getirmeleri gerekiyor yapıştırabiliyoruz. diş fırladığında böyle yumruta akı gibi şeyle riçerisinde kurumadan doktora götürülmeli. Çocuğun burad akapsamlı bir tramvası varsa öncelikli olarak hastaneye başvurulmalı. sonrasında diş hekimine getirilmeli. 

-Kırık olanı yapıştırıyorsunuz.  Kırılan ve ayrılan parçayı çocuğun kendi tükürüğü içerisinde dişhekimine getirmek çok önemli. 

Adisyon dediğimiz o durum ortaya çıktığında o dişi hemen alıp süt içerisinde bize getirdiklerinde yandaki dişlerle tel sayesinde bağlantı sağlayıp dişi ağza yeden renklante edebiliyoruz. Kırık bir ön dişe ne kadar güzel bir dolgu yapsan da her zaman kendi dişiyle restore etmek daha iyi bir durum. 

-Kliniğinizde tüm işlemleri yapmaktasınızdır. Şehir ve yurt dışından sizden randevu alıp glemeleri halinde bireyler işlemlerini yaapobiliyorlar mı hangi peryodiklerle işlem uygulanıyor?

Çocuklara yaklaşırken onların konfor alanı var. Acil tedavi hemen o gün müdahele edilmeli, yurt dışından gelen hastalar da çocuğun ikna ve tedavi sürecine bağlı zamana yayılmalıdır. Kanal tedavi diş çekimi gibi sorunlar varsa anestezi uygulanması gerekiyorsa birden fazla anestezi çocuğa yapılmaz. 1 hafta içerisinde tedavileri yapmaya çalışıyoruz. 

Her zaman hastalık oluşmadan tanışmak isterim. Çünkü bizim amacımız çürüyen dişi tedavi etmek olmamalı korumak olmalı doğru beslenmeyi doğru diş fırçalamayı çocuklara öğretmek olmalı bizde koruyucu önlemler inanılmaz kuvvetli. bende onlarla koruyucu amaçlı tanışmayı çok isteirm. 

SAMSUN HABER İLE İLGİLİ İÇERİKLERE GÖZ ATIN.