Günümüzde doğal afetler ve acil durumlar, şehirleşmenin artması ve iklim değişiklikleri nedeniyle daha sık gündeme gelmektedir. Depremler, yangınlar ve sel gibi felaketler sırasında güvenli tahliye ve insan sağlığını koruma amacıyla kritik önem taşıyan unsurlardan biri de acil durum toplanma alanlarıdır.
Toplanma Alanları Nedir?
Acil durum toplanma alanları, afet sırasında insanların güvenle bir araya gelmesini ve yetkililerden bilgi almasını sağlamak amacıyla belirlenen açık alanlardır. Bu alanlar genellikle parklar, geniş meydanlar ve spor sahaları gibi geniş ve ulaşılabilir yerlerden seçilir.
Neden Hayati Önem Taşır?
1. Güvenli Tahliye: Afet anında bina içinde kalmak ciddi tehlike arz eder. Toplanma alanları, güvenli bir bölgeye yönelmeyi sağlar.
2. Bilgi ve Koordinasyon: Afet sırasında iletişim kopukluğu yaşanabilir. Yetkililerin vatandaşlara bilgi aktardığı ve yardım koordinasyonunun sağlandığı ilk noktalar bu alanlardır.
3. Aile Buluşma Noktası: Özellikle deprem gibi kaotik durumlarda aile bireyleri birbirlerini bulmakta zorlanabilir. Toplanma alanları, sevdiklerinizle yeniden bir araya gelme noktasıdır.
4. İlk Yardım ve Destek Hizmetleri: Acil müdahalelerin ve temel sağlık hizmetlerinin sağlandığı yerlerdir.
Şehir Planlanmasında Toplanma Alanları
Kentleşmenin hızla artması, açık alanların azalmasına neden olmaktadır. Bu durum, acil durum toplanma alanlarının sayısında yetersizlik yaratmaktadır. Kentsel dönüşüm projeleri ve şehir planlaması süreçlerinde bu alanların belirlenmesi ve koruma altına alınması hayati bir gerekliliktir. Yerel yönetimlere bu konuda büyük sorumluluk düşerken, vatandaşların da oturdukları bölgelerdeki toplanma alanlarını önceden öğrenmesi ve olası bir afete hazırlıklı olması önemlidir. Ne yazık ki, birçok vatandaş yaşadığı mahalledeki bu alanın yerini tam olarak bilmiyor. Oysa doğru bilgi, afet sırasında panik ve karmaşayı önler, can kurtarır.
Toplum Bilinci Oluşturulmalı
Acil durum toplanma alanlarının varlığı kadar, toplumun bu alanların yerini bilmesi ve bilinçli davranması da önemlidir. Bu nedenle okullarda, iş yerlerinde ve mahallelerde düzenlenecek bilgilendirme toplantıları ve tatbikatlar teşvik edilmelidir.
Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) kapsamında her il ve ilçe belediyesi kendi sınırları içinde bu alanları belirliyor. Samsun genelinde de AFAD koordinasyonunda belirlenmiş yüzlerce toplanma noktası bulunuyor. Vatandaşlar bu alanları e-devlet üzerinden “Acil Toplanma Alanı Sorgulama” hizmetiyle kolayca öğrenebilir. Sadece birkaç saniyelik bir işlem, kritik bir anda hayat kurtarabilir. Toplanma alanlarının yeterliliği, nüfus yoğunluğu, erişilebilirlik ve altyapı gibi faktörlere bağlıdır. Bu nedenle, yerel yönetimlerin ve ilgili kurumların periyodik olarak bu alanların kapasitesini ve uygunluğunu değerlendirmesi önemlidir. Bu alanlar, şehir planlamasının afet dirençliliği açısından da kritik öneme sahip. Kentlerdeki parklar, meydanlar ve açık alanlar planlanırken, “gündelik yaşamda kullanılabilir ama afet anında toplanma noktası olarak hizmet verebilir” şekilde tasarlanmalı.
Vatandaş olarak yapmamız gereken, sadece bu alanları bilmek değil; ailemizle, çocuklarımızla, komşularımızla birlikte afet sonrası buluşma planı yapmaktır. Şehirlerimizi güvenli hale getirmek kadar, insanlarımızı bilinçli hale getirmek de dönüşümün bir parçasıdır.
*Küçük ama hayat kurtaran öneri: Evde bir “mini afet planı” oluşturup, bu toplanma alanının yerini çocuklara da öğretin. Çünkü sadece önceden öğrenilen bilgi kriz anında hatırlanacaktır.
Duygu BİRCAN ALAÇAMLI
Alaçamlı & Partners Kurucu Ortağı
Harita Yüksek Mühendisi
Lisanslı Gayrimenkul Değerleme ve Kentsel Dönüşüm Uzmanı
Kentsev Samsun İl Temsilcisi
