Günümüzün dijital çağında, bebekler ve küçük çocuklar ekranlarla erken 
yaşta tanışıyor. Akıllı telefonlar, tabletler ve televizyonlar, 
ebeveynler için bazen hızlı bir çözüm gibi görünse de, bu yaş grubunda 
ekran kullanımı çocukların beyin gelişimi üzerinde derin etkiler 
yaratabilir. Bu nedenle, ebeveynler olarak ekran süresini 
sınırlandırmanın ve doğru içerik seçimleri yapmanın kritik olduğunu 
unutmamalıyız.
Dil Gelişimi ve Sosyal Etkileşim
0-3 yaş dönemi, dil gelişiminin en hızlı olduğu evredir. Çocuğunuzun dil 
becerileri, doğrudan çevresindeki insanlarla kurduğu gerçek hayattaki 
etkileşimlerden beslenir. Oyun oynarken yüz yüze kurulan iletişim, jest 
ve mimikler aracılığıyla çocuğunuz hem konuşmayı öğrenir hem de sosyal 
becerilerini geliştirir. Ancak uzun süreli ekran maruziyeti, bu doğal 
öğrenme sürecini sekteye uğratabilir. Çocukların pasif bir şekilde ekran 
karşısında vakit geçirmesi, onların aktif konuşma ve ifade etme 
yeteneklerini kısıtlayabilir.
Bunun sonucunda dil gelişiminde gecikmeler yaşanabilir.
Bu noktada önemli bir ayrımı da vurgulamak istiyorum: Eğer ekran 
kullanımı yaşa uygun, eğitici ve ebeveyn eşliğinde gerçekleşiyorsa, 
çocuğunuzla birlikte öğrenme deneyimine dönüşebilir. Ancak unutulmaması 
gereken, bu etkileşimin sınırlı olması gerektiğidir.
Dikkat Süresi ve Odaklanma Becerisi
Görsel içeriklerin hızla akıp gittiği dijital dünyada, çocuklar bu 
uyaranlara hızlıca adapte olabilir. Ancak bu durum, odaklanma ve dikkat 
sürelerini olumsuz etkileyebilir. Gerçek hayattaki etkileşimler ve 
oyunlar daha sabır gerektiren, yavaş tempolu deneyimler sunar. Oysaki 
ekran başında geçirilen uzun süreler, çocuğunuzun bu doğal ritme adapte 
olmasını zorlaştırabilir.
Bunun sonucunda, çocuğunuz daha az sabırlı ve daha kolay dikkat dağılan 
bir yapıya sahip olabilir.
Fiziksel Gelişim ve Aktif Oyun İhtiyacı
Ekran başında geçirilen süre, aynı zamanda çocukların fiziksel 
aktivitelerini de kısıtlar. Oysa bu yaş aralığındaki çocuklar, kas 
gelişimleri ve motor becerilerini geliştirmek için aktif oyuna ihtiyaç 
duyar. Ekran karşısında hareketsiz kalmak, bu kritik gelişim döneminde 
fiziksel aktiviteleri ikinci plana iter ve çocuğunuzun bedensel 
gelişimini olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla ekran süresini mümkün 
olduğunca azaltarak, çocuklarımıza koşup oynayabilecekleri, 
keşfedecekleri alanlar sunmalıyız.
Ebeveynlere Öneriler
Uzmanlar, 18 aylıktan küçük çocuklar için ekran süresinden tamamen 
kaçınılmasını öneriyor. 18-24 ay arası çocuklarda ise ekran süresi çok 
sınırlı tutulmalı ve mutlaka ebeveyn gözetiminde olmalıdır. 2-3 yaş arası 
çocuklar için ise ekran başında geçirilen sürenin kısa tutulması ve 
eğitici, yaşa uygun içeriklerin tercih edilmesi önemlidir. Ancak bu 
süreçte ekranın hiçbir zaman çocuğunuzun gerçek dünyadaki deneyimlerinin 
yerini almaması gerektiğini unutmayın. Çocuğunuzla geçirdiğiniz kaliteli 
zaman, onun beyin gelişimini en iyi destekleyen faktör olacaktır.
Çocuğunuzun büyüme ve gelişim sürecinde, dijital dünyanın sunduğu 
kolaylıkların ötesinde, onun dünyayı keşfetmesine olanak tanıyan gerçek 
deneyimlere yer vermek her zaman en iyi seçim olacaktır.
Uzman Psikolojik Danışman / Özel Yetenekliler Uzmanı

Tuğçe Gündüz Yılmaz