Samsun Kalesi'nin 1192 yılında Danişmentliler'in hüküm sürdüğü zamanlarda inşa edildiği tahmin edilmektedir. İlkadım ilçesi Kale Mahallesi Cephane Sokak’ta (Kuyumcular Çarşısı) yer alanSamsun Kalesi sık sık restore edilerek, günümüze kadar pek çok kez değişime uğramıştır. Üç farklı isimle bilinen bu kalenin diğer adları; Kale Kapısı Mescidi, Kale Camii ve Kuyumcular Camii'dir.
SAMSUN KALESİ BEDDUA DOLU KİTABE İLE LANETLENDİ
Samsun Kalesi, Saathane Meydanı'ndan Büyük Camii'ye kadar uzanan bir alana uzanmaktaydı. Samsun Kalesi'nin Batı kapısı bugün Namık Kemal Caddesi'nin sonunda bulunan Kale Camii'nin bulunduğu yerde idi. O dönemde Kalekapı Mescidi denen yapı surların hemen bitişiğinde bulunmaktaydı. Doğu kapısı ise bedestenin kapısının yanında idi. Kumkapı'ysa, bugün Osmanlı Bankası'nın bulunduğu yerdeydi. Her kapının üzerinde kitabeler mevcuttu. Kumkapı üzerinde bulunan kitabenin günümüze kadar ulaşan fotoğrafı incelendiğinde kitabe üzerinde şunların yazdığı anlaşılmıştır;
Gazi ve mücahitlerin meliki, kâfir ve müşriklerin düşmanı Beyazıt Han oğlu Yüce Sultan Mehmet zamanında 813 yılında, Frenk kalesinin tahrip edilmesi (Allah’ın orayı yakmasından sonra) büyük emri Timurtaş Bey'e (Allah devletini devamlı kılsın) emredildi. Her kim o kalenin imar edilmesine izin verir ve çaba sarfederse Allah’ın melekleri ve insanların laneti onun üzerine olsun.
Samsun Kalesi'ni onarmak isteyen kişilere ‘Allah'ın, meleklerin ve bütün insanların bedduaları üzerine olması için bir kitabe yazılması ilgi çekici bir detaydır. Bugün Samsun Kalesi'nden hiçbir iz kalmamasının nedeninin bu lanet olduğu düşünülmektedir. Günümüze değin, Samsun Kalesi'nden geriye yalnızca lanet içeren bu kitabe kalmıştır. Samsun Kalesi asıl halinden pek çok şey kaybetmesine karşın, Anadolu'daki diğer kaleler kadar önemlidir.
LANETLİ SAMSUN KALESİ
Samsun Kalesi'ne lanet yağdıran bu kitabede, yapıyı inşa ettiren kişiler olarak bilinen İlhanlı Devleti'nin hükümdarı Ebu Said Han ve İlhanlı Devleti'nin Valilerinden Noyan Timurtaş'ın adı geçmektedir. Bu isimler, söz konusu mimari yapıların Samsun'da en erken tarihe sahip mimari yapılar olduğunu ortaya koymaktadır ve bu durum kitabenin değerini arttırmaktadır.
