Samsun’un Bafra ve 19 Mayıs ilçeleri arasında uzanan Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, Türkiye’nin en önemli sulak alanlarından biridir. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan delta, yıl boyunca binlerce kuş türüne ev sahipliği yapar. Ancak Ekim ayında Kızılırmak Deltası’nda kuş gözetimi, göç mevsiminin en yoğun dönemine denk geldiği için özel bir deneyim sunar. Bu dönemde doğaseverler, farklı coğrafyalardan gelen yüzlerce kuş türünü aynı anda gözlemleme fırsatı yakalar.
Bu rehberde Ekim ayının neden kuş gözlemi için en verimli zaman olduğunu, hangi türlerin görülebileceğini, en iyi izleme noktalarını ve gözetim sırasında dikkat edilmesi gerekenleri öğreneceksiniz.
Neden Ekim Ayında Kuş Gözlemi Yapılmalı?
Ekim ayı, göçmen kuşların kuzeyden güneye hareket ettiği dönemdir. Kızılırmak Deltası, Avrupa-Afrika göç rotası üzerinde önemli bir konuma sahiptir. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü verilerine göre, deltada yıl boyunca 350’nin üzerinde kuş türü kayıt altına alınmıştır. Bu türlerin yaklaşık üçte biri Ekim aylarında bölgeden geçer.
Göç sırasında özellikle pelikanlar, balıkçıllar, turnalar, angıtlar ve yalıçapkınları deltada kısa süreli konaklama yapar. Ayrıca, az sayıda da olsa flamingo sürüleri bu dönemde görülebilir. Ekim ayının serin, yağışsız ve rüzgâr açısından dengeli havası, gözlem koşullarını oldukça elverişli hale getirir.
Bu dönemde sabahın erken saatlerinde sis tabakasının kalkmasıyla birlikte güneş ışığının sazlıklara düşüşü, gözlem için mükemmel bir zaman yaratır. Gün batımında ise kuşların gökyüzündeki hareketleri, fotoğrafçılar için eşsiz kadrajlar oluşturur.
Kızılırmak Deltası’nda Kuş Gözlemi İçin En İyi Noktalar
Delta 56.000 hektarlık geniş bir alanı kapsar ve farklı habitat türlerine sahiptir. Göl, sazlık, orman ve deniz kıyısı gibi farklı ekosistemler, kuş türlerinin çeşitliliğini artırır. İşte Ekim ayında Kızılırmak Deltası’nda kuş gözetimi için en ideal noktalar:
1. Cernek Gölü Gözlem Kulesi
Cernek Gölü, deltadaki en aktif kuş popülasyonlarından birine ev sahipliği yapar. Özellikle sabah saatlerinde göçmen ördekler, turnalar ve balıkçıllar burada sıkça görülür. Gözlem kulesi, gölün genel manzarasını panoramik şekilde izleme olanağı sunar.
2. Liman Gölü ve Sazlık Bölgesi
Bu bölge, daha sessiz ve doğal bir ortam arayan gözlemciler için uygundur. Sazlıkların arasında gizlenmiş türleri, özellikle yalıçapkınlarını ve küçük balıkçılları yakından gözlemleme şansı vardır. Alanın çevresinde yürüyüş parkurları ve kuş tanıtım panoları bulunur.
3. Kuş Gözlem Merkezi ve Doğa Eğitim Alanı
Bafra yönünden girişte yer alan bu merkez, hem acemi hem de profesyonel gözlemciler için uygundur. Dürbün kiralama, rehberlik hizmeti ve tür tanıma atölyeleri burada düzenlenmektedir. Ekim ayında özellikle hafta sonları doğa fotoğrafçıları için özel turlar yapılır.
Gözlem Noktası Öne Çıkan Türler Ziyaret Zamanı Özellikleri
Cernek Gölü Kulesi Turna, ördek, balıkçıl Sabah erken Panoramik manzara, yüksek kule
Liman Gölü Sazlıkları Yalıçapkını, angıt, ördek Gün ortası Sessiz ortam, yürüyüş yolu
Kuş Gözlem Merkezi Flamingo, pelikan, martı Gün batımı Rehberli gözlem, eğitim alanı
Kuş Gözetimi İçin Gerekli Ekipman ve Güvenlik İpuçları
Kuş gözlemi sabır, sessizlik ve dikkat gerektiren bir etkinliktir. Özellikle Ekim ayında sabah erken saatlerde delta çevresi serin olabileceğinden, kat kat giyinmek önerilir.
Gözlem için yanınızda bulunması gereken temel ekipmanlar:
Dürbün (8x42 veya 10x50 lensli modeller): Uzak türleri net görmek için idealdir.
Fotoğraf makinesi: Uzun lensli (en az 300 mm) bir makineyle etkileyici kareler yakalanabilir.
Not defteri ve rehber kitap: Gözlemlenen türleri kaydetmek için yararlıdır.
Sessiz giysi ve kamuflaj renkleri: Kuşların tedirgin olmamasını sağlar.
Yağmurluk ve su geçirmez ayakkabı: Delta zemini sabah saatlerinde nemlidir.
Ayrıca, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen yürüyüş sınırlarının dışına çıkmamak gerekir. Kuşların yuvalama ve beslenme alanlarına yaklaşmak, göç düzenini bozabilir. Sessiz kalmak ve flaş kullanmamak doğayı korumanın en temel kuralıdır.
Ekim’de Görülebilecek Kuş Türleri
Ekim ayı, göçmen kuşların yanı sıra yerli türlerin de aktif olduğu bir dönemdir. Deltada bu ayda gözlemlenebilecek bazı kuş türleri:
Gri balıkçıl
Küçük akbalıkçıl
Suna (ördek türü)
Turna
Angıt
Flamingo
Sakarmeke
Kızkuşu
Yalıçapkını
Bu türlerin bir kısmı sabah saatlerinde göl kenarlarında, bir kısmı ise öğleden sonra sazlık ve orman geçişlerinde görülür. Türkiye Kuş Bilimi Derneği verilerine göre, Kızılırmak Deltası sonbaharda yaklaşık 70 göçmen türün geçiş noktası olarak kaydedilmiştir.
Kızılırmak Deltası Kuş Gözetimi
1. Ekim ayında deltada rehberli kuş gözlem turları yapılıyor mu?
Evet. Samsun Büyükşehir Belediyesi ve Doğa Koruma Derneği iş birliğiyle Ekim ayında haftalık rehberli turlar düzenlenmektedir. Katılım için ön kayıt gerekir.
2. Kuş gözlemi için en uygun saatler hangileridir?
Sabah 06.30–10.00 arası ve akşamüstü 16.30–18.00 arası, kuşların en aktif olduğu saatlerdir. Bu zaman diliminde fotoğraf ışığı da idealdir.
3. Kızılırmak Deltası’na giriş ücretli mi?
Araçla giriş ücretlidir, ancak yaya girişleri ücretsizdir. Ücret, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından belirlenir.
Sonuç ve Öneri
Ekim ayında Kızılırmak Deltası’nda kuş gözetimi, doğa tutkunları için unutulmaz bir deneyimdir. Göçmen kuşların gökyüzünde çizdiği rotalar, sazlıkların içindeki yaşam hareketliliği ve Karadeniz’in sakin havası bu dönemi eşsiz kılar.
Yanınıza dürbün, sabır ve merakınızı alın; doğanın ritmini sessizce izleyin. Delta, her ziyaretçisine farklı bir manzara, farklı bir kuş sesi sunar. Ekim ayında Kızılırmak Deltası’nda geçireceğiniz birkaç saat bile, doğayla yeniden bağ kurmanızı sağlayacak benzersiz bir deneyim olacaktır.
DAHA FAZLA SAMSUN HABERİ İÇİN TIKLAYINIZ
