Türk Musevi Cemaati, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 4 yılda 5 milyon lira harcanarak yeniden restore edilen Avrupa’nın en büyük 3’ncü sinagogunun açılması nedeniyle Edirne protokol üyelerinin de aralarında bulunduğu 360 kişiye iftar yemeği verdi. Sinagog bahçesinde verilmesi planlanan iftar yağmur yağışı nedeniyle tarihi Ekmekçizade Ahmet Paşa Kervansarayı’na alındı. İftar öncesinde Edirne Valisi Dursun Ali Şahin, Edirne Belediye Başkanı CHP’li Recep Gürkan, Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, ev sahipliği yapan Türk Musevi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh, Türkiye Hahambaşı Rav İsak Haleva ve cemaat üyeleri sinagogta bir araya geldi. Osmanlı dönemi Yahudi kifayetleri sergisini açan protokol üyeleri, sergiyi gezdi.
SICAK KARŞILANDI
Sinagogun açılacağı dönemde ‘müze’ olacak açıklaması yapan Edirne Valisi Dursun Ali Şahin ile buna tepki gösteren Türkiye Hahambaşı Rav İsak Haleva, o tarihten bu yana ilk kez yan yana geldi. Vali Şahin’i sinagog girişinde oldukça sıcak karşılayan Türkiye Hahambaşı Haleva, ibarete açılmasında Vali Şahin’in de katkısı olduğunu ifade etti. Sergi açılının ardından protokol üyeleri ve davetliler iftar yemeği için tarihi Ekmekçizade Ahmet Paşa Kervansaray’ına geçti. İftar yemeğine Edirne Müftüsü Emrullah Üzüm, Bulgaristan ve Yunanistan’ın seçilmiş müftüleri Ahmet Mete, İbrahim Şerif ile Kıyık semtindeki Sveti George Bulgar kilisesi rahibi Alexandır Çıkırık da katıldı.
KARDEŞİK VE DOSTLUK VURGUSU
Türkiye Hahambaşısı Rav İsak Haleva, "Edirneli hemşerilerim" diyerek başladığı konuşmasında kardeşlik ve dostluk vurgusu yaparak şunları söyledi:
“Hepinize hoş geldiniz derken kendime de hem ‘hoş geldim’ hem de ‘iyi ki geldim’ hem de ‘hoş buldum’ demenin onurunu duyuyorum. Edirnemiz hiç şüphe yoktur ki Osmanlı'nın başkenti olduğu dönemlerde çok kültürlüğünün en güzel örneklerinden biriydi. Barış içinde yaşamanın geçmişte olduğu gibi günümüzde de müstesna zeminlerinden birini oluşturmuştur. Bunun en güzel kanıtı bu güzel ilimizdeki çeşitli inanç ve kültürlerle ilgili anıtsal değerdeki varlıklarımız. En güzel güncel kanıtı da bu ramazan akşamında ekmeğimizi ve tuzumuzu paylaşmadaki beraberliğimizdir” dedi.
Türk Musevi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh, iftarı Edirne Büyük Sinagog'unda yapmayı planladıklarını ancak hava muhalefeti nedeniyle Ekmekçizade Kervansarayı'nda yapıldığını hatırlatarak şunları söyledi:
“Geçen bu zamanda sinagogumuzun yerli ve yabancı binlerce ziyaretçisi oldu. Bizler de sinagogumuza her seferinde heyecanla geldik. Sinagogumuz ve Edirnemiz ile bütünleştik. Edirne batıya açılan kapı olduğundan ve biz otobüslere sığmayarak geldiğimizden bazen galiba yanlış anlamalara da sebep oldu. Özellikle aynı zamanda İspanya'nın Sefarad Yahudilerine vatandaşlık tanıması, maalesef yurdumuzda artan Yahudi karşıtı söylemlerin de etkisiyle bu topraklardan topluca gitme algısı yaratılmaya başlandı. Yüzyıllardır yaşadıkları toprakları terk etmek zorunda bırakılan Sefarad Yahudilerine yapılanları, vatandaşlık haklarının özrü ile geçmişi tamir etmek istiyoruz. Bu hak iadesine yapılan başvuruların Türkiyemizi terk edip gitmeye hazırlandığımız şeklinde haber edilmesi ise maalesef yarınların inşasına yardımcı olmamaktadır. Burada umudumuzu yenileyerek İstanbul, İzmir, Bursa ve Antakya'daki evlerimize dönüyoruz ve dönmeye devam edeceğiz”
ERTEM: BU TOPRAKLAR BİZİM
Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem ise Edirne Büyük Sinagog'unun restorasyonuyla bir kardeşliğin temeline çiçek koyulduğunu söyledi. Türkiye topraklarında kardeşçe yaşamaya devam edileceğini kaydeden Ertem, “Açılış sonrası sinagogu 25 bin kişinin ziyaret edildiğini ifade ettiler. Ben 1 dini merasim yapıldığını sanıyordum ama 15 olmuş. Bu kardeşliği, kucaklamayı tesis etmek çok zor değil. Bir yapı tesis ediyorsunuz. Bu kardeşliğin temeline bir çiçek koyuyorsunuz. İnanıyorum ki bu çiçekler büyüyecekler. Bu topraklar hepimizin, biz burada büyüdük, kardeş olduk, burada yaşacağız başka toprağımız yok” diye konuştu.
Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan da Musevilerin Edirne'den göçlerinde bir yanın boş kaldığını, yeniden birlikte olmalarıyla sol yanlarının, kalplerinin daha da güçlendiğini söyledi.
VALİ ŞAHİN: SORUN KESİNLİKLE YAŞANMAMIŞTIR
Edirne Valisi Dursun Ali Şahin, Türkiye Musevileri vazgeçilmez dost olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
“Türkiye Musevileriyle bugüne kadar ne Osmanlı döneminde ne de Türkiye Cumhuriyeti döneminde öyle büyük sorun kesinlikle yaşanmamıştır. Bizim dostluğumuz, demir kırılır, gül çiçekler solar ama bizim dostluğumuz ne kırılır, ne de solar. Edirne’de ebediyen devam eden bir dostluktur. 600 yıldır beraber yaşadığımız bir dostluk. Bu topraklarda kimler yaşamadı ki Trak’lardan, Makedonlardan, Bizans’ı, Roma’lısı ve Osmanlısı, Yahudisi, Rus’u, Bulgar’ı, Yunanı bu topraklarda hep kucak kucağa yaşadı. Osmanlı dönemi bitti, Türkiye Cumhuriyeti bunu aynen devam ettirdi. Bundan son derece mutluyuz. Fatih’in yayınladığı ‘herkes dininde serbesttir’ iradesi aynen Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasasına da girdi. İbadet yapmak için bir tesise ihtiyaç var. İşte o zaman cennet mekan II. Abdülhamit fermanla Edirne’de bir sinagog inşa edilmesi emri ile yapıldı. Sonradan yıkılmaya yüz tuttu. Türkiye Cumhuriyeti o güzelliği yine sürdürdü. Cumhuriyetimiz bu binayı Vakıflar Genel Müdürlüğü aracılığıyla toplumumuza kazandırdı. Yapıldığından bu yana Edirne’ye gelen giden artıyor. Yılda 2 milyona yakın ziyaret ettiği Edirne’de artık bu gelişler artmaya başladı. Bu sinagogun yapılması Yahudi cemaati olmasa da gelip ibadet etmeleri bizi sevindiriyor. Biz hepimiz Hz. Adem ile Havva’nın torunlarıyız. Bizim dostluğumuzda, barışımızda hiçbir sorun olmayacaktır.”
İftar yemeğinin ardından Selimiye Camii imam hatibi Taner Alat ile Türkiye Hahambaşı Onursal Müşaviri Albert Eder tarafından dualar okundu.
FOTOĞRAFLI
