Ebeveynler için çocuklarının gelişimi her zaman heyecan verici ve merak uyandırıcıdır. Ancak bazı durumlarda, çocukların gelişiminde göze çarpan farklılıklar ve gecikmeler olabilir. Bu farklılıklar, bazen otizm spektrum
bozukluğunun erken işaretleri olabilir. Erken dönemde bu belirtilerin fark edilmesi, doğru bir değerlendirme ile çocuğunuzun ihtiyaçlarına yönelik en iyi desteği almasını sağlamak için kritik önem taşır. Bu noktada, bir çocuk
psikiyatristine başvurmanın ve gelişim değerlendirme testlerinin yapılmasının önemi büyüktür.
Otizmin Erken Belirtileri Nelerdir? Otizm spektrum bozukluğu, genellikle 2-3 yaş civarında belirginleşse de, bazı belirtiler daha erken yaşlarda da fark edilebilir. Aşağıdaki işaretler, otizmin erken belirtileri arasında yer alabilir:
● Göz Temasından Kaçınma: Çocuğunuzun sizinle veya başkalarıyla göz teması kurmakta zorlandığını fark edebilirsiniz. Göz teması, bebeklerde sosyal etkileşimlerin önemli bir parçasıdır ve bu beceride zorluk otizmin
erken işaretlerinden biri olabilir.
● Sosyal İlişkilere İlgi Eksikliği: Çocuğunuzun diğer insanlarla etkileşime girmekte isteksiz olduğunu gözlemleyebilirsiniz. Örneğin, başkalarının ilgisini çekmeye çalışmaması, oyunlara katılmaması veya akranlarıyla
iletişim kurmaktan kaçınması dikkat çekici olabilir.
● Dil ve Konuşma Gecikmeleri: 12-18 aylık çocukların genellikle birkaç kelimeyle konuşmaya başlaması beklenir. Ancak otizmli çocuklar, bu dönemde ya konuşmaya başlamaz ya da konuşmaları sınırlı olabilir. Bazen de öğrendikleri kelimeleri anlamlı bir şekilde kullanmakta zorlanabilirler.
● Tekrarlayan Davranışlar: Çocuğunuzun belirli hareketleri sürekli tekrarladığını fark edebilirsiniz. El çırpma, sallanma ya da dönen nesnelere karşı aşırı ilgi gibi davranışlar otizmin belirtileri arasında yer alabilir.
● Değişimlere Karşı Aşırı Hassasiyet: Çocuklar genelde yeni durumlardan heyecan duyarken, otizmli çocuklar değişimlere karşı aşırı tepki verebilir. Rutinlerdeki ufak bir değişiklik bile onları huzursuz edebilir.
Neden Erken Tanı Önemli?
Otizmin erken teşhisi, çocuğunuzun gelişimini en iyi şekilde desteklemek için çok değerlidir. Erken yaşta tanı koyulduğunda, özel eğitim ve davranışsal müdahalelerle sosyal beceriler, dil gelişimi ve bağımsız yaşam becerileri gibi
alanlarda büyük ilerlemeler kaydedilebilir. Çocuğunuzun potansiyelini en üst düzeye çıkarabilmek için erken müdahale kritik rol oynar.
Çocuk Psikiyatristine Başvurmanın Önemi
Eğer çocuğunuzun yukarıda belirtilen otizm işaretlerinden bazılarını gösterdiğini düşünüyorsanız, bir çocuk psikiyatristine başvurmanız önemlidir. Bu uzmanlar, çocuğunuzun gelişimini değerlendirmek için gerekli testleri
yapacak ve durumu daha ayrıntılı bir şekilde inceleyeceklerdir. Yapılacak olan gelişim değerlendirme testleri, çocuğunuzun otizm spektrumunda olup olmadığını anlamak için yol gösterici olacaktır.
Hangi Gelişim Değerlendirme Testleri Kullanılır?
Çocuk psikiyatristleri ve gelişimsel uzmanlar, çocuğunuzun sosyal, dil ve motor becerilerini değerlendirmek için standart testler kullanırlar. M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers) gibi tarama testleri, otizm riskini
belirlemek için sıklıkla tercih edilen araçlardandır. Ayrıca, çocuğunuzun gelişimini daha geniş bir perspektifte değerlendiren Denver II gibi testler de kullanılabilir. Bu testler, çocuğunuzun sosyal iletişim becerilerini, tekrarlayan davranışlarını ve oyun alışkanlıklarını analiz ederek otizm spektrum bozukluğu hakkında daha net bir fikir edinmeyi sağlar.
Ebeveyn Olarak Ne Yapabilirsiniz?
Ebeveynler olarak, çocuğunuzun gelişiminde bir farklılık olduğunu hissettiğinizde bunu göz ardı etmeyin. Erken dönemdeki her gecikme ya da farklılık otizmle ilişkilendirilmese de, bir uzman görüşü almak çocuğunuzun
gelişimini en sağlıklı şekilde desteklemek için en doğru adım olacaktır. Çocuk psikiyatristleri, sizi hem doğru değerlendirmeler hem de tedavi süreçleri hakkında bilgilendirecek ve gerekli müdahaleleri planlayacaktır. Unutmayın, çocuğunuzun en iyi gelişim yolculuğunu sürdürebilmesi için erken müdahale ve doğru yönlendirmeler her zaman en iyi sonuçları doğuracaktır.
Erken fark edilen her işaret, çocuğunuzun geleceğine yapılan bir yatırımdır.
Uzman Psikolojik Danışman / Özel Yetenekliler Uzmanı
Tuğçe GÜNDÜZ YILMAZ