OMÜ Öğretim Üyesi Pedagog Prof. Dr. Bayram Özer Kanal S ekranlarında, "Sosyal medya insanları nasıl etkiliyor", "Sosyal medya toplumsal değerleri nasıl etkiliyor" sorularını yanıtladı SOSYAL MEDYA İNSANLARI NASIL ETKİLİYOR? Sosyal medya bizi gerçekten sosyalleştiriyor mu? İsim üzerinden ciddi bir tuzak var gibi. Cep telefonu, akıllı telefon denilen cihazlar insanları sürekli tabiri caizse insanları sürekli taciz etmek için insanlar sürekli baksın dokunsun diye bildirimler var. Telefonu sessize alıyorsun titriyor. Titremeyi iptal ediyorsun ışık yakıyor. Bir şekilde uyarıyor sürekli. Tamamen kurtulmuş bir şekilde ondan uzak durmuyorsan bir bakıyorsun elinde ve saatlerce onunla zaman geçirmiş olarak buluyorsun kendini. Bu bir yönlendirme sonucu ortaya çıkan durum. İnsanların psikolojisini okuyabilen profesyonel bakış açısıyla hazırlanıyor ve çok fazla zamanını orada geçirmene sebep olabiliyor. Sosyal medya insanları sosyalleştiren bir araç değil. Bireysel medya demek biraz daha mantıklı geliyor bana çünkü kişiye göre bir dünya var orada herkese aynı haberleri reklamları göstermiyor. En başta zamanı tüketiyoruz. En büyük zararımız orada, sosyal medyayı hiç kullanmayalım anlamında değil tabi ki ama kendimizi kontrol edelim ve bize ne yaptırıldığını bilelim. Sosyal medya da ortaya çıkan akımlar var ve normal değil tuhaf şeyler ama akım diye ortaya çıkıyor ve milyonlarca insan onu yapıyor. Bir takım sosyal deney denilen şeyler yapılıyor. Olur olmadık yerde ve konularda sosyal deneyler yapılıyor, insanların tepkileri ölçülüyor. Hatta insanları aşağılayacak şekilde bütün kamuoyunun önüne seriliyor. Sosyal deney diyerek masumlaştırılıyor ama diğer tarafta o kötü muameleye maruz kalan, insanların önünde aşağılanan bireyin hakkını ne yapacağız. Böyle bir şeye kimsenin hakkı yok ki. İzlemeye de, kullanmaya da, videoya alıp herkese açmaya da hakkı yok. Bu kısmını hiç görmüyoruz ve bu kısmıyla ilgili yaptırım da yok maalesef. Sosyal medya onuşunda birtakım önlemler, yaptırımlar, cezai işlemler, bazı kurallar, etik bit takım uygulamalar, yaptırımlar olması gerekiyor şu an orası bir Dünya’ya dönüştü. Normal bildiğimiz gerçek bir dünya gibi sanal bir dünya. Toplumsal yapıyı her geçen gün daha da yıpratıyoruz. İnsanlardan şöhret olmak gibi bir merak var. Böyle bir istek his var. Geçenlerde bir sosyal medya fenomeni araştırmaya konu olmuştu. Yabancı uyruklu birisi makale konusu olmuş, bilimsel bir çalışma konusu, nereye götürebilir insanları diye bir röportaj yapılıyor ve ailesiyle ilişkileri olmadığını söylüyor ve ailesini takipçileriyle değerlendirdiğini dile getiriyor. Sanal ve sosyal medyanın insanları çektiği yer buraysa bu sorun ve sonucu da iyi bir şey değil. İnsanların diğer insanlara ihtiyacı var. Başka insanlarla görüşmeye konuşmaya aynı yerde bulunmaya, birbirinin yüzüne bakmaya, birbirinin söylediklerini duymaya o yüzden online eğitimde duygu alışverişi olmadığı için etkili olmuyor. Aynı sınıfta olsun kelimelerle duygularında alışverişi olsun. Bu daha fazla etki oluşturuyor. Sosyal medyada bu kısmı eksik sadece somut olan, ortada olan mesajı ulaştırabiliyorsunuz. Bu da çok duygu boyutu eksik olan, o bağlantıyı zor kurabildiğiniz bir şekle dönüşüyor. Bunun dozunun ayarlanması gerekiyor. Algı ya da bir şekilde propaganda diyelim. Sistemi elinde bulunduran bunu yönetiyor. Akım çıkmış hadi akım yapalım, reklam veriyor hadi bunu alalım, orada bir sosyal deney varmış gülelim, oradan aldığımız her şeyi tüketirsek daha faza şey gönderiyor o sistemin sonu yok. Bunu nasıl kontrol edeceğiz, yöneteceğiz, buna maruz kalırken dikkat etmemiz gereken şeyler neler? Bunlar önemli seçmemiz gerekiyor. SOSYAL MEDYA TOPLUMSAL DEĞERLERİ NASIL ETKİLİYOR? Sosyal medya bağımlılık yaratıyor. Bu konuda bizim üzerinde durmamız gerek şey bunun yanlışları, kötülerinden çok bu konuda ne yapacağımız nasıl yapacağımız konusu. Değerleri toplumsal yaşayışla ilgili pek çok kuralı bizi biz yapan toplumumuzu oluşturan dinamikleri ciddi anlamda ezen, yıpratan, yok eden azaltan şeyler yaşıyoruz. Bunlara dikkat çekmek önemli. SOSYAL MEDYA VE DEĞERLER EĞİTİMİ İnsanların duyguları, vicdanı, merhameti, karakteri, kişiliği, mizacı farklı birbirinden bazıları gerçekten kötülük yapmak istiyor. Bazılarında bu var. Bunu durdurmanın yolu, kural kanun, yaptırım. Bunun için ceza alacak yani yanlış bir şey yaptığı zaman karşılığında herhangi bir şey görmediği zaman o yanlışı bir daha yapmak isteyecek büyük ihtimalle de yapacak. Psikolojide geçerli bir kuraldır insanlar yaptıkları şeyin sonuçlarını yaşamadıkları sürece o davranışı değiştirmek üzere kendiliğinden harekete geçmiyorlar. Bunları durdurmanın yolu öğretmek, bilinçlendirmek insanların iyiyi tercih etmesini kolaylaştırmak. Genelde kötüler yanlışlar kolaydır. Sosyal medyada insanların yaptıklarının sonuçlarını yaşamaları için bir mekanizma olması gerekiyor. Düğmeye bastın beğendin sen beğendiğin için onu daha çok yapıyor o adam. Bize ve kültürümüze, birtakım değerlerimize zarar veren içerikleri azaltmak istiyorsak bunlarla ilgili sorumluluklarımız olduğunu bilmemiz gerekiyor, sosyal hayatta olduğu gibi. Sosyal günlük hayatta bazı vazifelerimiz var birey ve vatandaş olarak. Günlük hayatımızda yapamadıklarımız sosyal medya da yapıyoruz ama sosyal medya konusunda bir eğitim içeriği ve bazı kurallar bütünü bir düzenleme bir mevzuat kesinlikle gerekli. Okullarımızda artık ilkokuldan itibaren ortaokul, lise, üniversite de çok daha üst düzey bununla ilgili alanlar eğitimler oluşması gerekiyor. Sosyal medya toplumu biraz olumsuz etkiliyor sanki olumlu örnekleri var ama olumsuz çok fazla ne yazık ki. Güzel kullanılabilir oradan çocuklara eğitici kamu spotu benzeri özellikle sosyal hayatta uyması gereken kuralların ne olduğunu anlatan güzel içerikler oluşturulabilir. Tabi bu bir maliyet, emek, uzmanlık, çalışma gerektiriyor. Bunun karşılığında bir gelir olmayacak varsa da diğerleri kadar kolay olmayacak bir yekün tutmayacak bu yüzden de o seçenek biraz az kullanılıyor. Çok fazla tercih edilmiyor ama sosyal medya üzerinde özellikle değerlerin nasıl destekleneceği, değer eğitimi nasıl yapılacağı üzerine yine birtakım müfredatlar, programlar hazırlanması gerekiyor. Bunun okullarda başlaması gerekiyor bizim en fazla bireye ulaştığımız, kamu eliyle eğitim hizmetini sunduğumuz okullarımız var. Bütün bu memleketin vatandaşları oradan bir şekilde geçiyor. İleride kendinize sosyal medyaya benzer platformlarda içerik üreterek bir hayat kurmayı düşünüyorsanız o zaman bu işin şu kısmını da dikkate alınması gerek. Buradan da içerik üretebilir ya da üretiyorsanız bunlara zarara vermeyi diye öğretilmesi gerekir. Bu yok şu anda ve çok eksik. Kurallı, düzenli planlı hazırlana bir program dahilinde bunun doğrusunun nasıl olması gerektiğini öğretirsek büyük ihtimalle bu dediğimiz sorunlar ortadan kalkacaktır. YAREN YALNIZ SAMSUN HABER İLE İLGİLİ İÇERİKLERE GÖZ ATIN.