Ahlak insandaki iyi ve kötü huyları ifade eder. İyi ahlak, Kur'an'a, Sünnete ve aklı selime uygun olan söz ve davranışlardır. Kötü ahlak, Kur'an'a, Sünnete ve aklı selime uygun olmayan söz ve davranışlardır. İslam ahlakı, Kur'an ve Sünnet temeline dayanır.
İslam'ın gayesi ahlaklı insanlardan oluşan bir toplum meydana getirmektir. Ahlak; kişinin yalnızca insanlarla ilişkilerinde değil, Rabbiyle ve çevresi ile ilişkilerinde de uyması gereken erdemlerdir.
İslam'da ahlak ve iman arasında sıkı bir ilişki vardır. Resulullah da "Müminlerin iman bakımından en mükemmeli, ahlak bakımından en güzel olanıdır."1 buyurmuştur. Hadis-i Şerif’ten anlaşıldığı üzere; kişi ahlaki kurallara ne kadar uyuyorsa imanı o kadar kuvvetli, ne kadar ahlaki zayıflığı varsa o kadar iman zayıflığı bulunmaktadır. Kur'an'ı bizzat tebliğ eden ve yaşayan Hz Peygamber "Sen elbette yüce bir ahlak üzeresin."2 ayetinde de bildirildiği gibi ahlakı en ideal düzeyde yaşamıştır. Mümin de Kur'an'ı hakkıyla yaşadığı ölçüde ahlaklı ve edepli olacaktır. Mevlana'nın dediği gibi: "Ayet ayet bütün Kur'an'ın manası edeptir."
İman sahibi kişi vicdanına danışarak iyi ve kötüyü birbirinden ayırabilir. Hz. Peygamber "İyilik güzel ahlaktır. Kötülük ise içini huzursuz eden ve başkalarının bilmesini istemediğin şeydir." 3 buyurmuştur.
Ahlakla ibadetler arasında da sıkı bir ilişki vardır. İbadet kişiyi ahlaki açıdan güzelleştirir.
Kur'an'da namazın her türlü hayasızlık ve kötülükten alıkoyma özelliği bulunduğu bildirilmiştir.4 Aynı şekilde Hadis-i Şerifte Peygamberimiz "Oruç kalkandır. Biriniz oruçlu iken çirkin, kötü ve kaba söz söylemesin, bağırıp çağırmasın, kavga etmesin. Birisi kendisine söver ya da çatarsa ona 'ben oruçluyum' desin". 5 Oruç ibadeti de insanı kötü söz ve davranışlardan uzaklaştırmıyor ve ahlakını güzelleştiremiyorsa amacına ulaşamamış demektir. Ayrıca Resulullah "Hiçbir baba evladına güzel terbiyeden daha üstün bir hediye vermemiştir."6 buyurarak anne, babaların ve eğitimcilerin çocuk terbiyesini önemsemelerini de istemiştir.
Müslüman; iman, ibadet ve ahlak arasındaki bu dengeyi korumak için gayret etmelidir. Kişi ahlakını güzelleştirdiği ölçüde hem Allah'ın rızasını hem de beraber yaşadığı insanların sevgisini ve takdirini kazanır.
1.EbDavud,Sünnet,15
2.Kalem,68/4
3.Müslim,Birr,14
4.Ankebut,29/45.
5.Müslim,Sıyam,163
6.Tirmizi,Birr,33.
Nuray KUKULA
UzmanVaiz
