Yıllarca çalışıp emekli olan kişiler, borçları nedeniyle maaşlarının haciz edilmesinden korkuyor. Birçok emekli tarafından bilinmese de bu konuda yasalar emekliden yana. Son olarak İzmir'de yaşanan olay, emekliler için emsal karar olmayı başardı. Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), vergi borcundan dolayı emekli maaşının üçte birini kesen Gelir İdaresi Başkanlığı’nı şikayet eden vatandaşı haklı buldu. KDK’nin açıklamasına göre, olay şöyle gelişti: İzmir’de yaşayan ve kapattığı işyeri nedeniyle devlete vergi borcu olan vatandaşın, 2004’te borçlarına karşılık emekli maaşının üçte biri kesilmeye başladı. 2008 ve 2009’da 5510 sayılı Kanun’a, ‘aylık ve ödeneklerin takibi ve tahsili gereken alacaklar ve nafakalar dışında haczedilemeyeceği, haczedilmesine ilişkin taleplerin ise ancak borçlunun izni alınarak yapılabileceği’ hükmü konulmuştu.
Taksit aksasa bile
Yasada yapılan bu değişiklik üzerine İzmirli vatandaş, 2009’da Emekli Sandığı İzmir Bölge Müdürlüğü’ne başvurarak maaşındaki haczin kaldırılmasını talep etti. Kurum, haczi kaldırdı, vatandaş da borcunu yapılandırdı ve ödemeye başladı. Ancak 2011’de vatandaş vergi borçlarının taksitini aksatınca vergi dairesi, vatandaşın banka hesaplarına ve babasından miras taşınmazlara haciz uyguladı. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın borçlu vatandaşın emekli maaşını da tekrar kesmeye başlaması sonucu vatandaş, idareye itiraz dilekçesi yazdı. Dilekçesi reddedilen emekli, bu sefer de KDK'ya başvurdu. Emekli, maaşının kesilmesinin hukuki olmadığını ve uygulamanın son ermesi gerektiğini ifade etti. KDK, vatandaşın başvurusunu inceleyip idareden belgeleri talep etti. Yapılan inceleme neticesinde ise KDK emekli vatandaşı haklı bularak tavsiye kararı verdi.
İade edilmeli
Alınan kararda vatandaşın vergi borcuna itiraz etmediği belirtilirken, maaştaki kesintinin emeklinin izni olmadan yapıldığına dikkat çekildi. KDK, Gelir İdaresi Başkanlığı’na, vatandaşın maaşındaki haczin kaldırılması, yapılan kesintilerin anaparasının iade edilmesi yolunda tavsiye kararı verdi. Neye imza attığını bilmeyen çoğu emekli, kredi ve kart borcunu ödeyemeyince maaşındaki kesinti ve bloke işlemleriyle karşılaşabiliyor. SSK, Bağkur emeklililerinin maaşına, üçüncü kişilere (banka gibi) olan borcu nedeniyle haciz konulabilmesi için borçlu emeklinin izninin, rızasının (muvafakatinin) olması şart. Bir başka ifadeyle emeklinin izni olmadan maaş haciz konulamıyor. Kanun yalnızca nafaka ve SGK nezdinde doğacak alacakların muvafakatname olmadan haczine izin veriyor. Üstelik bu haciz miktarı maaşın dörtte birini (yüzde 25) geçemiyor.
