Kavak Yaylalarında Kışın Başlangıcı
Samsun’un iç kesimlerinde yer alan Kavak ilçesi, yüksek rakımlı yaylalarıyla kışın en sert yüzünü yaşar. Ekim ayının son haftalarından itibaren hava soğur, sabah sisleri vadilere çöker ve ilk kar genellikle kasımda düşer. Bu dönemde köylerde hummalı bir hazırlık başlar.
Kavak yaylalarında kış, sadece bir mevsim değil, aynı zamanda bir yaşam biçimidir. İnsanlar bu döneme büyük bir ciddiyetle yaklaşır; çünkü kar bastı mı, yollar kapanabilir ve köy dışıyla bağlantı haftalarca kesilebilir. Bu nedenle her aile kendi düzenini erkenden kurar, doğayla uyum içinde bir hazırlık süreci başlar.
Kışa Hazırlık: Odun, Kiler ve Hayvan Bakımı
Kavak yaylalarında kış hazırlıkları genellikle sonbaharın ortasında başlar. En önemli iş, yakacak odun temin etmektir. Köylüler ormandan izinli şekilde topladıkları odunları kesip istifler, soba yanına kadar taşır. Çünkü kar yağdıktan sonra dışarıdan odun getirmek neredeyse imkânsız hale gelir.
Kiler düzeni de bu hazırlığın önemli bir parçasıdır. Her evde un, bulgur, fasulye, tereyağı, turşu ve pekmez stoklanır. Bu yiyecekler uzun kış günlerinde hem enerji sağlar hem de dayanıklıdır. Kavak yaylalarında kış hazırlıkları sırasında kadınlar genellikle konserve yapar, sebzeleri kurutur ve erişte keser.
Hayvancılıkla uğraşan aileler içinse en kritik hazırlık yem stokudur. Ahırların yalıtımı yapılır, saman balyaları üst üste dizilir. Soğuk günlerde hayvanların dışarı çıkamayacağı düşünülerek su ve yem düzeni önceden planlanır. Her ayrıntı, doğanın sertliğine karşı bir önlem niteliğindedir.
Köy Dayanışması ve İmece Kültürü
Kavak yaylalarında kış, dayanışmanın en güçlü biçimde hissedildiği dönemdir. Köy halkı, hazırlık sürecinde birbirine yardım eder. Komşular bir araya gelerek kışlık patatesleri taşır, saman balyalarını birlikte yükler ya da çatılardaki olukları temizler. Bu imece kültürü, hem işlerin hızla bitmesini sağlar hem de köy yaşamının sıcak ruhunu yaşatır.
Kışın kar yağdığında yollar kapansa bile insanlar yalnız kalmaz. Gençler sabah erkenden traktör ya da kürekle yolları açar, yaşlı komşuların evlerine odun taşır. Bazı akşamlar herkes bir evde toplanır, soba başında sohbetler edilir. Kavak yaylalarında kar altındaki köy yaşamı, doğanın zorluğuna rağmen insana huzur veren bir dayanışma örneğidir.
Kar Altında Günlük Yaşam
Kar kalınlığı bazen bir metreyi geçse de köyde hayat sürer. Sabahları soba dumanı evlerin bacalarından tütmeye başlar. Kadınlar tandırda ekmek pişirir, erkekler hayvanların yemini verir. Çocuklar kar üzerinde oyunlar oynar, kızağa binip yokuşlardan kayarlar.
Kış günleri uzun olsa da Kavaklılar için bu dönemin kendine özgü bir güzelliği vardır. Sessizlik, bembeyaz doğa ve temiz hava, köyü adeta bir kartpostala dönüştürür. Akşamları televizyon yerine soba etrafında anlatılan eski hikâyeler, nesiller arası bağları güçlendirir.
Aşağıdaki tablo, Kavak yaylalarında kış hazırlıklarının temel unsurlarını özetlemektedir:
Hazırlık Alanı Yapılan İşler Amaç Zaman Aralığı Katılanlar Not
Yakacak Odun Kesim ve istifleme Isınma Eylül–Ekim Erkekler, gençler Kar yağmadan tamamlanır
Kiler Stoku Gıda kurutma ve konserve Beslenme Ekim Kadınlar Uzun süre dayanıklı gıda hazırlanır
Hayvan Bakımı Yem ve saman depolama Geçim kaynağı koruma Ekim Aile bireyleri Ahır izolasyonu yapılır
Ev Onarımı Çatı ve pencere tamiri Soğuğu önleme Eylül Usta ve köylüler Su sızıntısına karşı önlem alınır
İmece Çalışmaları Komşular arası yardım Toplumsal dayanışma Ekim–Kasım Tüm köy halkı İşler birlikte yapılır
SSS – Kavak Yaylalarında Kış Hazırlıkları
1. Kavak yaylalarında kış ne kadar sürer?
Genellikle Aralık’tan Mart’a kadar sürer. Ancak yüksek kesimlerde kar bazen Nisan ayına kadar yerde kalabilir.
2. Kışın köy yolları kapanırsa ulaşım nasıl sağlanır?
Belediye ve köylüler iş birliğiyle yollar genellikle traktör veya kar küreme araçlarıyla açılır. Acil durumlarda köylüler kendi aralarında haberleşerek yardım sağlar.
3. Kavak yaylalarında turistler kışın konaklayabilir mi?
Bazı köylerde aile pansiyonları veya yayla evleri kış konaklamasına uygundur. Ancak ulaşım koşulları önceden kontrol edilmelidir.
Sonuç: Kar Altında Sıcak Bir Yaşam Kültürü
Kavak yaylalarında kış hazırlıkları, sadece soğuktan korunmak için değil, birlikte yaşamanın değerini korumak için de yapılır. Her hazırlık, bir dayanışmanın, her soba dumanı bir emeğin simgesidir. Kar altındaki köy yaşamı, doğanın zorlu koşullarıyla baş etmeyi öğretirken insan ruhuna da huzur verir.
Kışın Kavak yaylalarında geçirilen bir gün, şehirde haftalarca aranan sakinliği sunar. Bu köylerde hayat yavaş, sade ve doğaya yakındır. Karın sessizliği içinde süren bu yaşam, dayanışma, sabır ve gerçek huzurun ne demek olduğunu bir kez daha hatırlatır.