EFSANELERİN ŞEHRİ KAVAK
Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan Kavak, çok sayıda uygarlığa ev sahipliği yapmış bir yerleşim merkezidir. İlçede yapılan arkeolojik araştırmalar, yerleşimin M.Ö. 3500’lü yıllara kadar uzandığını göstermektedir. “Kavak tarihi” ve “Kavak Efsanesi” aramalarında merak edilen tüm bilgiler haberimizde…
Orta Karadeniz’i İç Anadolu’ya bağlayan Samsun–Ankara Devlet Karayolu üzerinde bulunan Kavak, Samsun’a 51 kilometre uzaklıktadır. Engebeli arazi yapısına sahip ilçenin çevresinde Asarcık, Havza, Ladik, Bafra ve Samsun merkez yer alır. Hac Dağı’ndan doğan Murat Irmağı ile çevresinde yer alan göletler, bölgenin su kaynaklarını oluşturur.
Kavak, İlk Tunç Çağı’ndan itibaren yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. 1941’de yapılan kazılarda M.Ö. 3500–3000 yıllarına ait kalıntılar bulunmuştur. İlçedeki Kaledoruğu Höyüğü, Hitit, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden izler taşır. Osmanlı döneminde Yıldırım Bayezid Han, Anadolu birliğini sağlamak amacıyla bölgeyi İsfendiyaroğulları’ndan almış, 1410 yılında Çelebi Mehmet döneminde ise ilçe tamamen Osmanlı topraklarına katılmıştır.
SEMBOL SPORCU: YAŞAR DOĞU
1913 yılında Kavak’ın Karlı Köyü’nde doğan milli güreşçimiz Yaşar Doğu, Türkiye’yi uluslararası arenada başarıyla temsil etmiştir. Balkan ve Avrupa şampiyonluklarıyla adını tarihe yazdıran Doğu, 1948 Londra Olimpiyatları’nda serbest stil 73 kiloda altın madalya kazanmıştır. Aradan geçen yarım asra rağmen hâlâ “Sembol Sporcu” olarak anılmaktadır.
KAVAK’IN LEZZETİ: KAZ TİRİTİ
Kavak mutfağının en meşhur lezzeti kaz tiriti, özel olarak hazırlanan kaz etiyle yapılır. Kazın eritilmiş yağına batırılan yufkalar, kaz etiyle hazırlanmış bulgur pilavı ile birlikte servis edilir. Bu yöresel yemek, bölge kültürünün önemli bir simgesidir.
TARİHİ DOKU: ÇAKALLI TAŞHAN
Çakallı Taşhan, Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde inşa edilmiştir. İpek Yolu üzerinde yer alan bu 800 yıllık kervansaray, günümüzde restore edilerek restoran olarak kullanılmaktadır. Eski Ankara–Samsun yolu üzerindeki bu tarihi yapı, mimari özellikleriyle 13. yüzyıl Selçuklu eseri olarak kabul edilir.
Köy içinde yer alan hanın giriş kapısı süslemeli taşlarla, yan kemerleri ise “söngürtlü taş” denilen malzemelerle yapılmıştır. Ancak bu taşların bölgede bulunmaması, yapının geçmişine dair gizemi artırmaktadır. Yaklaşık 10–12 metre yüksekliğinde bir ana kemeri ve iki yanında 24 küçük bölmesi vardır.
KALE DORUĞU HÖYÜĞÜ
Kale Doruğu Höyüğü, 1942 yılında yapılan ön kazılarla sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Höyüğün Bakır Çağı’nda önemli bir yerleşim alanı olduğu ve Hititlerin genişleme döneminde Amasya–Samsun yolunu kontrol amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir. İlk kazılarda Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait kalıntılar ortaya çıkarılmıştır.
Kavak’ta ayrıca Tepesi Deliktepesi, Kaleyeri, Kaletepe, Aytepe, Hacıbey, Dingil Kalecik höyükleri ile Güneytepe, Çamlık ve Asarkale ören yerleri de yer almaktadır.
TAŞ HAN (MİNOZ HAN’I)
Eski Ankara–Samsun yolu üzerindeki Çakallı mevkiinde bulunan bu hanın da 13. yüzyıldan kalma Selçuklu eseri olduğu bilinmektedir. Tarih boyunca Taşhan veya Çakallı Kervansarayı adlarıyla anılan yapı, yüzyıllara meydan okuyarak günümüze kadar ulaşmıştır.
YÖRGÜÇ PAŞA CAMİİ
Kavak’ta Osmanlı döneminde Yörgüç Paşa tarafından yaptırılan cami, ilk olarak ahşap olarak inşa edilmiş, daha sonra kesme taşla yeniden yapılmıştır. Tam yapım tarihi bilinmemekle birlikte, minaresi Selçuklu ve Osmanlı mimari tarzının izlerini taşımaktadır.
BEKDEMİR KÖYÜ CAMİİ
Tamamen ahşaptan yapılan Bekdemir Köyü Camii, iç süslemelerinde kök boyalar kullanılmasıyla dikkat çeker. Zamanla tadilat görmesine rağmen özgünlüğünü büyük ölçüde korumuştur. Caminin çerçeve işçiliğini yapan ustalar Minoz’dan getirilmiştir. Köylülerin katkısıyla restore edilerek koruma altına alınmıştır.
ÇAKALLI KÖPRÜSÜ
Çakallı Irmağı üzerinde bulunan iki gözlü Çakallı Köprüsü, 19. yüzyıl Osmanlı eseridir. Eski Ankara–Samsun yolu boyunca aynı mimari tarzda birçok küçük köprü daha bulunmaktadır. Bu köprülerin tespitine ve korunmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.
Kavak, tarihi zenginliği, efsaneleri, mimari mirası ve yöresel lezzetleriyle Samsun’un kültürel hazineleri arasında yer almaya devam ediyor.
