Dünyada Kriz! Bu Kış Türkiye'de Elektrikler Kesilebilir. Avrupa'da arz, talep ve piyasa tarafında yaşanan gelişmeler yüzünden doğal gaz fiyatlarında bu yıl yüzde 600'e varan bir yükseliş yaşandı. Bu da bütün dünyayı bir enerji krizine sürükledi. Şimdiden iflas eden şirketler ve üretimini kesen fabrikalar var. Türkiye'nin de gaz ithalatı faturasının yüzde 30-35 artması bekleniyor. Uzmanlara göre bu yıl elektrik kesintileri yaşanabilir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, küresel enerji krizini "30 yıldır bu sektörün içindeyim. Böylesini görmedim." ifadeleriyle tanımladı. Bakan Dönmez'in de işaret ettiği gibi başta gaz olmak üzere, petrol, kömür ve genel olarak enerji fiyatları rekor seviyelere çıkmış durumda. Doğalgaz, konutların ısınmasını ve bazı enerji santrallerinin çalışmasını sağladığı için tam da kış gelirken büyük önem taşıyan bir meta. Bu yıl Avrupa gaz fiyatlarında şimdiye kadar yüzde 600'e varan bir yükseliş yaşandı. FİYATLAR NORMAL SEVİYENİN 10 KATINA KADAR ÇIKTI Bu da elektrik fiyatlarına yansıdı; İngiltere'de kısa vadeli elektrik fiyatları bir ara normal seviyesinin 10 katına kadar çıktı. Yükselen gaz fiyatları, Türkiye'nin gaz ithal ettiği ülkelerle sözleşmelerinin bu yıl sona ermesi sebebiyle Türkiye'yi de etkileyecek. Eski BOTAŞ (Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi) yöneticisi ve enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, bu gelişmelerden ötürü Türkiye'nin gaz alım maliyetinin ortalama yüzde 30-35 artacağını öngörüyor. Bu durumun hanehalklarına nasıl yansıyacağı konusunda ise Aktürk, "Bunu tüketiciye ne şekilde yansıtırlar, o artık Hazine'nin gücüne bağlı" diyerek açıklıyor. Doğalgazla çalışan bir elektrik santrali "ELEKTRİK KESİNLERİ YAŞANABİLİR" Evlere verilen doğal gazda kesintiler beklenmese de doğalgaz ile çalışan santrallerin zora girmesi durumunda elektrik kesintileri yaşanabilir. Aktürk, "Kış çok soğuk geçerse sıkıntılı dönemlerde gaz santrallerinin gazı kesilir, o zaman da elektrik kesintileri başlar; elektrik kesintilerini de gezdirerek çözerler" diyor. GazDay Enerji Danışmanlık Şirketi Genel Müdürü Mehmet Doğan da Türkiye'nin gaz alım faturasının önümüzdeki altı aylık dönemde yaklaşık 10 milyar dolar artabileceğini düşünüyor. Bu artışların bir kısmının kamu tarafından karşılanması sebebiyle devletin artan gaz maliyetlerinin ne kadarını vatandaşa yansıtacağı henüz bilinmiyor. Doğan ayrıca, "Hükümet zam yapmasa da siz siz olun gaz kullanmayın, az kullanmaya çalışın. Sonuçta bu ülkeye ve devlete zarar verecek bir şey. Yalıtımınızı yaptırın, polarlarınızı, kazaklarınızı giyin, evinizi 18 dereceye kurun ki az doğal gaz tüketilsin" tavsiyesini veriyor. AVRUPA'DAKİ ENERJİ KRİZİNİN NEDENLERİ Öncelikle enerji krizinin neden Avrupa'da başladığını anlatalım. Aslında krizin nedeni, hem arz hem talep hem de piyasa tarafında, çok fazla unsurun bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. GAZA TALEP YÜKSELDİ Pandeminin etkisini azaltmasıyla ekonomik büyümenin hızlanması ve sanayi üretiminin artması, doğal gaza talebi yükselten nedenler arasında. Geçen kışın soğuk geçmesi ve evden çalışmanın artmasıyla hanelerin kullandığı doğalgaz miktarının artması da talebi yükseltti. Avrupa'da geçen kış ortaya çıkan talep, gazın depolardaki oranının yüzde 30 gibi endişe verici seviyelere inmesine neden oldu. Yeşil politikaların güç kazanmasıyla santrallerde kömür yerine daha yeşil olduğu kabul edilen doğalgaz kullanılmaya başlandı. Avrupa'nın genelinde rüzgar ve güneş gibi yeşil enerji kaynakları önceliklendirildi; nükleer santraller kapatıldı ve kömür kullanımı azaltıldı. Ancak rüzgar ve güneşin istikrarlı bir şekilde enerji sağlayamaması, doğal gaza olan talebin artırdı. ARZ, TALEBİ KARŞILAMAMAYA BAŞLADI Üreticiler ise artan bu talebe yetişemedi. Gaz santralleri pandemi döneminde yapmaları gereken bakımları geciktirince artan talebe olması gerektiği kadar yetişemedi. Norveç, beklenenden daha az gaz üretti. Hollanda, gaz sahası Groningen'deki deprem riski nedeniyle üretimde kısıntıya gitti. Diğer taraftan Avrupa'nın en büyük gaz ithalatçısı olan Rusya ise artan talebe ilave arz ile yanıt vermedi. RUSYA'NIN ELİNDEKİ KUZEY AKIN 2 KOZU Buna neden olarak da Avrupa'nın karşı çıktığı Kuzey Akım 2 boru hattı projesini Rusya'nın bu vesile ile kabul ettirme gayreti gösteriliyor. Gas&Power Enerji Uzmanı Emin Emrah Danış, bu süreci, "Başta Baltık ülkeleri, doğu Avrupa ülkeleri ve ABD olmak üzere kimi ülkeler, Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattının inşa edilmesini engelleyemese de iki seneye yakın bir süre geciktirdi" diyerek