Çoçuklardaki Dijital Tehlike! Sosyal medya kullanımındaki artış dijital çağa geçiş günümüz çocuklarını olumsuz etkilediği çok yönü bulunmakta.Instagram, Tiktok, Snapchat gibi sosyal medya mecralarında 13 yaş sınırı olmasına rağmen bu kural ihlal ediliyor. Rol modellerinden esinlenen çocuklar takdir edilmek, beğeni almak için sosyal medya kullanıyor. Her beğeni ödül gibi algılanıyor. Dijital dünya, günümüzde çocukların yaşamlarının bir parçası haline gelmiş durumda. Pandemi nedeniyle yaklaşık 2 yıldır okullarından uzak kalan çocuklar, sosyal medyada daha çok zaman geçirmeye başladılar. Peki çocuklar dijital dünyada neler yapıyor? Hangi yaşlarda, hangi sosyal medya platformlarında var oluyorlar? Gelişimlerini olumsuz yönde etkileyen veya onlara olumlu katkı sunan unsurlar neler?Çocuklar, eğitimden oyun ve eğlenceye kadar bir çok alanda teknolojiyi, interneti ve uygulamaları kullanıyor. 2020 Pew Research’de, ebeveynlerin yüzde 80’i 5-11 yaş arasındaki çocuklarının tablet kullandığını ve yüzde 63’ünün de akıllı telefon kullandığını kaydediyor. Ebeveynlere 5 yaş ve altındaki çocuklarının teknoloji kullanımı sorulduğundaysa, yüzde 48’i tablet, yüzde 55’i akıllı telefon kullanmayı tercih ettiklerini ifade ediyor. Teknoloji, çocuklarla bulundukları yerde buluşuyor, peki aynı anda onları korumaya hazır mı? İnternet ağının yaygınlığı genişledikçe ve daha küçük yaş gruplarını da kapsadıkça sorumlu veri paylaşımı ve etik uygulamalardan markalar sorumlu tutuluyor. Markalar, ülkeler ve şirketler bu yılın Ağustos ayında çocukları korumaya yönelik büyük adımlar attı. Apple, çocuklara yönelik cinsel istismar içerikli materyallerin iCloud’da görünmesini engellemeyi amaçlayan yeni çocuk koruma teknolojisini tanıttı. Söz konusu teknoloji, Apple’ın kötü amaçlı içerik görüntüleri için kullanıcıların telefonlarını taramasına olanak tanıyor. Google, istekleri üzerine çocukların resimlerini Google arama sonuçlarından kaldıracağını duyurdu. Google ayrıca, 18 yaşın altındaki kullanıcıların yaş, cinsiyet veya ilgi alanlarına göre reklam hedeflemeyi kısıtlayacak. Instagram’da genç kullanıcılar yalnızca yaşlarına, cinsiyetlerine ve konumlarına göre hedeflenebiliyor. Bununla birlikte Facebook, 16 yaşından küçüklerin hesaplarını gizli hale getirmek için hamleler yaptı ve uygulamanın belirttiği gibi “potansiyel olarak şüpheli hesaplar” için kısıtlamalar getirdi: Yakın zamanda reşit olmayan bir kullanıcı tarafından rapor edilen veya engellenen kullanıcılar, algoritmalarının dahil edilmeyecek şekilde yeniden hesaplandığını görebilecekler. Teknoloji platformları ayrıca çocukların sağlığını korumak için yeni kısıtlamalar uyguluyor. TikTok, genç kullanıcılara yardımcı olmayı amaçlayan uygulamada önemli düzenlemelere gidiyor. Uygulama, sağlıklı alışkanlıkları ve daha iyi uykuyu teşvik etmek adına 13-15 yaş arası kullanıcılar için 21:00’den sonra ve 16-17 yaş arası kullanıcılar için 22:00’den sonra push bildirimlerini duraklatıyor. Uygulama, genel ayarlarında doğrudan mesajlar için 13-15 olarak belirlediği yaş sınırını 16-17 yaşı da kapsayacak şekilde değiştirdi. Artık 17 yaşa kadar tüm kullanıcılar doğrudan mesajlaşmayı kullanabilmek için ayarlardan doğrudan bu özelliğe giriş yapıp izin verdikten kullanabilecek. Çocuklar internette daha fazla zaman geçirmeye devam ettikçe, markaların onları daha iyi korumak için politikalarını ve platformlarını ayarlamaları gerekiyor. Teknoloji alanındaki herhangi bir marka, platformlarında, web sitelerinde veya uygulamalarında genç kullanıcıları koruduğundan emin olmak için tekliflerine yeniden odaklanmalı. Amerikan COPPA Yasası'na bağlı olarak hukuken çocukların 13 yaşından önce bu mecraları kullanmamaları gerektiğini hatırlatan Bilgiç, "Ancak araştırmalar gösteriyor ki 13 yaş altı çocukların yüzde 40'ı sosyal medya mecralarını kullanıyor. Tabii ki bu mecralar çocuklara göre tasarlanmış mecralar değiller. Ailelerin burada muhakkak yönlendirici rol oynamaları gerekiyor"  "Peki neden kullanıyorlar?"  "Böyle bir dünya var ve çocukların rol model aldığı kişiler de sosyal medya kullanıyor. Aynı şekilde anne ve babasını sosyal medya kullanırken gören çocuk da bu mecraları kullanmak istiyor. Arkadaşlıklar geliştirmek için kullanabiliyorlar" ÖDÜL GİBİ GÖRÜLÜYOR 13 yaşından sonra kullanılmasını belki yasal olması nedeniyle de normal karşılayabiliriz ama daha küçük çocukların henüz muhakeme yetenekleri gelişmediğinden aslında kullanmamaları tavsiye ediliyor. UCLA'nın Beyin Haritalama Merkezi'ndeki araştırmacılar, sosyal medyada beğeniyle takdir edilmenin beyin taramalarında beynin ödül merkezlerini harekete geçirdiğini söylüyor. Bu durum, ödüllendirilme beklentisi konusunda çok hassas olan, özellikle büyüme çağındaki çocukların neden sosyal medyaya girdiğini kısmen açıklayabiliyor. DOĞRU YÖNLENDİRMEK GEREK Ailelere uyarılarda bulunan Bilgiç, "Sosyal medyanın yararları veya zararları üzerine pek çok araştırma var. Burada en önemli nokta, çocukların doğru yönlendirilmesi gerekliliği. Tamamen yasaklanması durumunda çocuk sonradan sosyal medyayla karşılaştığında zarar görebilir. Bunun yanı sıra sosyal medyada çok fazla vakit geçirdiğinde de elbette zarar görebilir. Çocuklar belli düzeyde, anne baba kontrolü altında sosyal medya kullanmalı" dedi.