35 milyonluk banka müşterisinin yüzde 15’i depremden etkilenen 11 ilde bulunuyor. Bölgedeki vatandaşların bankalara olan toplam kredi borcu 2022 sonu itibarıyla 724 milyar lira. 6 MİLYONA YAKIN MÜŞTERİ VAR Kahramanmaraş merkezli depremlerin sarstığı 11 il, 85.2 milyonluk Türkiye nüfusunun yüzde 16.4’ünü oluşturuyor. Bir başka deyişle bu bölgede kayıtlı olanların sayısı 14 milyonun üzerinde. Yine Türkiye’de bankacılık sektöründeki bireysel müşteri sayısı 35 milyon civarındayken 11 ildeki banka müşteri sayısı da 5.5-6 milyon seviyelerinde. Bu kişilerin bankalara olan toplam borcu ise 724 milyar lira, yani 7.7 trilyon liralık Türkiye toplamının yaklaşık yüzde 10’u düzeyinde. Borç var, yük ağır, depremin açtığı yaralar derin... Bu kapsamda düzenleyici kurumların ve bankaların attığı adımlar kritik öneme sahip. Söz konusu kararlar gerek o bölgede kalan gerekse farklı illere göç eden vatandaşların bütçesine destek olacak düzenlemeleri içeriyor. KREDİLERE FAİZSİZ ERTELEME Peki bu kararlar neler? Bu imkandan yararlanmak için neler yapılabilir? Detaylarını bankacılık sektörü yetkilileriyle konuştuk. Öncelikle bankalar, afetten en çok etkilenen yerleri, ‘Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Osmaniye il ve ilçeleri ile Gaziantep ilinin İslahiye ve Nurdağı ilçeleri’ olarak belirledi. Bu illerdeki bireysel (çiftçi, esnaf dahil) kredi borcunu, taksitleri, ek hesap (KMH) ve kredi kartı borçlarını müşterinin talebi olmadan 31 Ağustos 2023’e kadar 6 ay faizsiz öteledi. Adana, Kilis, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Elazığ’dan oluşan diğer 6 ilde ise müşteriden talep gelmesi halinde bu imkanlardan yararlandırılıyor. Bankalar talep gelmese de bu 6 ildeki müşterilerinin kredi ve kart borçlarını 31 Mart 2023’e kadar 1 ay süreyle faizsiz erteledi. KART AİDATI YOK Müşterilerin en çok şikayet ettiği konuların başında kredi kartı aidatı geliyor. Bu tutarlar da bankalara göre değişiyor ve son dönemde epey yükseldi. Bankalar bölgedeki müşterilerinin bireysel ve kurumsal kredi kartı yıllık ücreti ile POS aylık ücretlerini almayacak. GELİRİN 8 KATINA KADAR KART LİMİTİ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kararıyla bölgedeki banka müşterilerinin kredi kartı asgari ödeme tutarı düşürülürken, kart limitleri de artırıldı. Mevcut uygulamada yeni alınan kartlar için limit, en fazla gelirin 2 katı, bir yıldan uzun süredir kullanılan kartlarda gelirin en fazla 4 katı olabiliyor. Bu limitler depremden etkilenen yerlerde 2 kat artırıldı. Yani bir yıldan uzun süre kart kullananlara gelirinin 8 katı limit tanımlanabilecek. Örneğin; aylık gelir 15 bin liraysa kart limiti 120 bin liraya kadar çıkabilecek. Yine bu bölgede kredi kartıyla alışverişte taksit sayısı 2 katına çıkarılacak. VADE SINIRI ESNEYEBİLECEK Tüketici ve taşıt kredilerinde belli kriterlere göre vade sınırı uygulanıyor. Örneğin 100 bin liranın üzerindeki tüketici kredisinde vade sınırı 12 ay. Ancak bu hüküm deprem bölgesinde vadenin ötelenmesinde uygulanmayacak. Tüketici ve taşıt kredilerinin anapara ve faiz ödemelerinin müşterilerin talebi üzerine ertelenmesi halinde erteleme süresi, vade sınırlarında dikkate alınmayabilecek. 6 AY ÖDEMESİZ FİNANSMAN Bankalar sadece borç silip, borç dondurmuyor ayrıca bölgede yaraların hızla sarılması için ödemesiz döneme sahip, avantajlı faiz oranlarıyla kredi imkanı da sunuyor. Bu kredilerde ödemesiz dönem 6 ay, vade ise 36 ay olacak. Uygulamalar bankadan bankaya değişiyor. Bu kapsamda bazı bankalar KOBİ’lere ve çiftçilere 1 yıl ödemesiz dönemli 36 aya varan vadelerle finansman sunuyor. VEFAT DURUMUNDA BORÇLAR SİLİNECEK Bankalar ayrıca, ülkemiz tarihinin en büyük deprem felaketlerinden birinin yaşandığı bölgede depremlerde hayatını kaybeden müşterilerinin bireysel kredi, ek hesap ve kredi kartı borçlarını anapara ve faiziyle siliyor. MASRAFSIZ NAKİT AVANS Bazı bankalar bölgede yaşayan tüm kredi kartı müşterilerine ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için faizsiz ve masrafsız 5 bin lira nakit avans tanımladı. Kredi müşterilerinden alınması gereken kredi notları (risk raporu) ile ilave belgelerin temini de bankaların tercihine bırakıldı. ASGARİ ÖDEME TUTARINA YÜZDE 20 AYARI Normal şartlarda 25 bin lira ve altında limiti olan kartlar için aylık asgari ödeme tutarı, dönem sonu borcunun yüzde 20’si, 25 bin liranın üzerinde limiti olan kartlarda ise dönem sonu borcunun yüzde 40’ı olarak uygulanıyor. Depremzedeler için asgari ödeme, dönem sonu borcunun yüzde 20’si kadar olacak. Örneğin; dönem borcu 10 bin liraysa 2 bin lira ödendiğinde kart kapanmayacak. ÖDEMESİZ DÖNEM TANIMLAYABİLİR Asgari tutarı ödenmeyen kredi kartları, nakit kullanımına, mal ve hizmet alımına kapatılabildiği gibi kart banka tarafından iptal edilebiliyor. BDDK kararı ile bu konuda bankalara esneklik sağlandı. Bankalar deprem bölgesi için bu kuralı uygulamayabilecek. Hatta kart borçları ötelenmişse asgari tutar da dahil alacaklarını hemen talep etmeyerek ödemesiz dönem tanımlayabilecek. BAŞKA NELER VAR? Ortak ATM’lerden yapılacak işlemlerden ücret alınmayacak. Kredi vade sınırı ve kredi kartı taksit sınırına ilişkin sağlanan esneklikler 1 Ocak 2024’e kadar uzatılacak. Cebe havale işleminde günlük işlem limiti 5 bin liraya yükseltildi. Kayıp/zayi POS cihazlarına ilişkin üye işyerlerinden herhangi bir tahsilat yapılmayacak. POS kullanım ücreti alınmayacak. Borçlarla ilgili takip, haciz ve icra işlemi yapılmayacak. Depremde ağır hasar alan yerlerde bankacılık hizmeti ücreti ve masraf alınmayacak. Bağışlar 6 aya kadar faizsiz taksitlendirilecek. SAMSUN HABER İLE İLGİLİ İÇERİKLERE GÖZ ATIN.