1918 yılının Mart ayında Ermeni çeteleri tarafından savaşla alakası olmayan 800 Müslüman-Türk, Eski Mahalle’de bulunan Eski Cami’ye doldurularak vahşice bir katliama maruz kalmışlardı. Eski Mahalle’de yapılan TOKİ konutlarının içerisinde bulunan caminin yanına Aziziye Belediyesi bir anıt mezar yaparak, vefa örneği sergiledi. Yine Ilıca’nın ilk mezarlığı olan ve İlçe Jandarma Komutanlığı’nın karşısında bulunan alan da, mezbelelik halden kurtarılarak, etrafı duvarla çevrildi ve ağaçlandırıldı.
Aziziye Belediye Başkanı Fatih Cengiz, Erzurum’un Ermeni vahşetini en acı şekilde yaşayan illerin başında geldiğini belirterek, “Ilıcamız da bu vahşeti derinden yaşamış yörelerden birisidir. Eski Mahalle’de 800 civarında savaşla alakası olmayan Türk, vahşice yakılarak katledildiği tarih kaynaklarında yer almaktadır. Biz de bu şehitlerimizin aziz hatıralarını yaşatmak, gelecek nesillere aktarmak adına bir anıt mezar oluşturduk.“ dedi.
Ilıca’nın eski mezarlığının da yıllardır yürekleri sızlatan, mezbelelik bir alana dönüştüğünü hatırlatan Başkan Cengiz, buranın da çevre düzenlemesinin yapıldığını ortaya çıkan kemiklerin de mevcut mezarlığa taşındığını ifade etti. Başkan Cengiz, “Çevresine duvar yapılan alanın içerisinde ağaçlandırma çalışması yaptık. Ölüsüne saygısı olmayanın, dirisine saygısı olmaz. Biz bu konudaki hassasiyetimizi de her zaman ortaya koyuyoruz. Ilıca’nın mevcut mezarlığında yaptığımız çevre düzenlemeleri de bunun somut örneğidir.” ifadelerini kullandı.
DOÇ. DR. KÜRKÇÜOĞLU, ILICA’DAKİ VAHŞETİ ANLATTI
Öte yandan Atatürk Üniversitesi Türk Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Eroy Kürkçüoğlu, Ilıca’da ermeni çetelerinin yaptığı vahşi katliam hakkında şu bilgileri verdi:
“Rus subaylarından Yarbay Grizyanov, hatıralarında Eski Cami’de Ilıca’nın Ermeni çetelerinin Müslüman sivil ahalisine yönelik bir katliamdan bahsetmektedir. Şöyle ki, Yarbay Grizyanov diyor ki, ‘Bu camideki katliamı göstermek için telefon hizmetinde bulunan (sekreter) iki ermeni kızını bu camiye götürdüm. Kadınlı erkekli 800’e yakın sivil ahalinin katledildiği camideki müslüman ölülerini gören Ermeni kızları pek neşelenmişe benziyorlardı. Üzüleceklerini, ağlayacaklarını düşünüyordum. Ama bu hazin manzara karşısında sevinç duyduklarına tanık oldum. Gerçekten bu manzara karşısında Ermenilerin kadın dahi olsalar vahşi bir yaratık olduklarına orada tanık oldum. Özetle, gerek Rus kaynakları gerekse birinci Kafkas Kolordusu Kumandanı Kazım Karabekir Paşa’nın Doğunun Kurtuluşu eserinde ben ve genelkurmay, Osmanlı devlet arşivlerinde Ilıca ve çevresinde Müslüman Türk katliamının yapıldığı tarihi belgelerle ortaya koyulmuştur. Katledilenlerin savaşla uzaktan yakından alakası olmayan Ilıca’nın yerli sivil ahalisi idi.’
