Merkez Bankası raporuna göre; yıllık enflasyon temel mal ve hizmet gruplarında gerilerken, gıda ve enerjide yükseldi. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte işlenmiş gıda fiyatları etkili olurken, enerji enflasyonundaki artışta büyük ölçüde baz etkileri öne çıktı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), aylık fiyat gelişmesi raporunu açıkladı. Buna göre; Mart ayında tüketici fiyatları yüzde 0,99 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,03 puan azalarak yüzde 10,23 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,31 ve 0,50 puan azalarak yüzde 11,95 ve yüzde 11,44 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji ve gıda gruplarının katkısının sırasıyla 0,16 ve 0,07 puan arttığı, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının ise 0,23 ve 0,05 puan azaldığı görüldü. Alkol-tütün ve altın grubunun katkısında ise önemli bir değişim olmadı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamalarına göre enflasyonunun ana eğiliminde düşüş gözlenmiştir. İşlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz görünüme bağlı olarak B göstergesindeki iyileşme daha sınırlı oldu. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda görece yatay seyrederken, temel mal grubunda gerilemeye devam etti. Böylelikle, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi yavaşlamakla birlikte yüksek seviyesini korudu.
Mart ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 0,53 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu 0,11 puan azalışla yüzde 9,26’ya geriledi. Bu düşüşte, ulaştırma ve diğer hizmetler kalemleri belirleyici oldu. Ulaştırma grubu enflasyonu karayolu ile şehirlerarası yolcu taşımacılığına bağlı olarak gerilerken, diğer hizmetler grubunda ev aletlerinin onarımı ve paket tur kaynaklı baz etkileri öne çıktı. Diğer taraftan, turizmdeki toparlanmaya paralel olarak konaklama hizmetleri enflasyonundaki artış eğilimi sürdü.
Temel mal enflasyonu yüksek seviyesini korudu
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mart ayında 1,00 puanlık düşüşle yüzde 13,93 oldu. Bu dönemde alt kalemlerdeki aylık fiyat artışlarına karşın, yıllık enflasyon bir önceki yıldaki yüksek baza bağlı olarak tüm alt gruplarda geriledi. Dayanıklı mal grubundaki fiyat artışında otomobil (yüzde 1,44) ile beyaz eşya (yüzde 1,12) kalemleri belirleyici oldu. Diğer temel mal grubu fiyatlarında ise gecikmeli kur etkileri ve buna bağlı olarak ilaç fiyatlarında yapılan artışın Mart ayına sarkan etkisiyle birlikte yüzde 1,24 oranında artış gözlendi. Özetle, temel mal enflasyonu birikimli maliyet etkileri ve talep koşullarındaki seyrin etkisiyle yüksek seviyesini korudu.
Enerji fiyatları Mart ayında yüzde 0,32 oranında arttı. Bu dönemde uluslararası petrol fiyatlarının ve Türk lirasının yakın dönemdeki seyrine bağlı olarak akaryakıt fiyatları yüzde 0,53 oranında artış kaydetti. Belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları yüzde 0,73 oranında yükselirken, tüp gaz fiyatları yüzde 0,97 oranında azaldı. Enerji grubu yıllık enflasyonu temelde baz etkisiyle 1,37 puan yükselerek yüzde 8,29’a ulaştı.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Mart ayında 0,10 puan artarak yüzde 10,37 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada bir miktar gerilerken, işlenmiş gıda grubunda yükseldi. Yıllık enflasyonu yüzde 6,31’e gerileyen işlenmemiş gıda grubunda taze meyve-sebze fiyatları ılımlı seyrederken, diğer işlenmemiş gıda grubunda kırmızı et kaynaklı yüksek bir fiyat artışı gözlendi. Kırmızı et fiyatlarında Mart ayındaki yükselişle (yüzde 5,12) birlikte ilk üç aydaki birikimli artış yüzde 8,05 oldu. Süt fiyatlarındaki artışın devam etmesiyle bu üründe yıllık enflasyon yüzde 30’a yaklaştı. Öte yandan, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu yüzde 14,42’ye ulaştı. Peynir ve diğer süt ürünleri ile Ocak ayında ÖTV düzenlemesine gidilen alkolsüz içecekler grubunda yüksek fiyat artışları (sırasıyla yüzde 2,51 ve yüzde 1,46) sürdü. Ayrıca bu dönemde şeker fiyatlarında kaydedilen belirgin artış (yüzde 5,49) dikkat çekti. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu yüzde 12,96’ya ulaştı.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Mart ayında yüzde 1,54 oranında arttı, yıllık enflasyon 0,57 puan yükselerek yüzde 14,28’e ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen artışta döviz kuru ve başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki yakın dönem gelişmeleri belirleyici oldu. Bu dönemde imalat sanayi yıllık enflasyonu yüzde 14,77’ye yükseldi. Uzunca bir süredir ağaç-mantar, ana metal, kağıt, plastik-kauçuk, metalik olmayan diğer mineral maddeler ve kimyasal ürünler gibi ara malı üreten kalemlerde yüksek fiyat artışları izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi artarak yüksek seviyesini korudu.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mart ayında fiyatlar enerji grubunda yatay seyrederken, dayanıklı tüketim mallarında görece ılımlı bir artış göstermiş, diğer alt gruplarda ise güçlü artışlar kaydetti. Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik, hayvan yemleri ve temel kimyasal ürünler; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları, metal yapı ürünleri ve makineler öne çıktı. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletlerindeki artışa bağlı olarak yükselirken, dayanıksız tüketim malları fiyatları et ve et ürünleri, süt ürünleri, ilaç, meyve-sebze ile katı-sıvı yağlar kaynaklı olarak arttı. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla artarak güçlü seyrini korudu.
